 |
|
Ffuglen
sy'n
teimlo fel y gwir
Adolygiad
o'r nofel a ddaeth yn ail yng Ngystadleuaeth Gwobr Goffa Daniel
Owen eleni
Dydd Iau, Ionawr 4, 2001
|
Adolygiad
Aneirin Karadog o Yr Ias yng Ngruddiau鈥檙 Rhosyn gan Gwyn Llewelyn,
Gwasg Carreg Gwalch.
Wrth ddechrau darllen y nofel afaelgar hon o eiddo Gwyn Llewelyn,
nid oedd yn syndod imi fod y digwyddiadau ynddi鈥檔 cael eu lleoli led-led
y byd.
O F么n i Seland Newydd ac o Awstralia i ddeheudir cyfandir Affrica.
Dylanwad cyfres deledu
Mae dyn yn cofio, wrth gwrs, i鈥檙 awdur fod yn gyflwynydd nifer o raglenni
teledu fel Y Dydd, Heddiw, Newyddion Saith, Hel Straeon ac
yn fwyaf arbennig yn y cyswllt hwn, Gwyn ei Fyd.
Mae鈥檔 amlwg o鈥檙 nofel hon i'r cyfleoedd a鈥檙 profiadau a gafodd yn
y gyfres honno ddylanwadu arno鈥檔 aruthrol.
Mae dawn yr ymchwilydd yn amlwg iawn. Serch hynny, heb fynd i swnio鈥檔
rhyfygus nac yn haerllug, efallai fod tuedd i ddawn yr ymchwilydd
lesteirio dawn yr awdur creadigol mewn mannau.
Ond mae鈥檔 braf gweld nad yw鈥檙 awdur yn ceisio ysgrifennu am bynciau
a llefydd na wyr ddim amdanynt.
Diffyg bychan yw hwn mewn nofel mor uchelgeisiol 芒 chrefftus a hon
gyda nifer o haenau yn ymblethu鈥檔 gelfydd drwyddi.
Yn gyntaf, ceir hanes Alun Edward Lloyd, cymeriad (wedi ei greu) o
F么n sydd yn symud i Dde鈥檙 Affrig tuag adeg y Rhyfel Byd Cyntaf er
mwyn gwneud ei ffortiwn yn y mwyngloddiau aur.
Yn cydredeg 芒鈥檙 stori hon, ceir hanes person arall sydd 芒鈥檌 wreiddiau
yn Ynys M么n ond sydd bellach yn gweithio yn Awstralia, Mike Dawson.
Cynnal safon uchel
Mae鈥檙 modd y saern茂wyd y nofel hon yn wych - y cynnwys mor ddiddorol
芒鈥檙 mynegiant yn raenus - ac mae鈥檔 glod i鈥檙 awdur iddo lwyddo i gynnal
y safon uchel gydol y nofel.
Nid yw鈥檔 anodd dilyn rhediad y stori ac mae鈥檙 dechneg o gyfosod dwy
olgyfa hollol wahanol megis erchylltra鈥檙 ffosydd a moethusrwydd y
bywyd bras yn Awstralia yn gwrthgyferbynnu鈥檔 wych.
Nid yn unig y ceir dwy stori yn cydredeg 芒鈥檌 gilydd yn Yr ias yng
Ngruddiau鈥檙 Rhosyn ond eir hefyd arddull gyffredinol aml-haenog
sy鈥檔 effeithiol iawn.
Mae鈥檙 nofel yn frith o lythyrau gan berthnasau鈥檙 prif gymeriadau a
chan y prif gymeriadau eu hunain ynghyd ag ambell un oddi wrth y fyddin
a sefydliadau tebyg.
Hyd yn oed o gip-ddarllen y nofel, mae鈥檙 ansawdd o ran yr ochr weledol
yn ganmoladwy.
Mae'r nofel yn cychwyn gydag englyn o eiddo Ieuan Wyn ac yn cynnwys
toriadau o鈥檙 Daily Post ymhlith pethau eraill, gan gyfrannu鈥檔
helaeth at y nofel fel cyfanwaith.
Dwy olygfa erotig
Yn annisgwyl, o bosib, ceir dwy olygfa lled-erotig ym mhenodau cyntaf
y nofel.
Mae鈥檙 awdur ar ei orau yma yn disgrifio鈥檙 sefyllfaoedd hyn mewn dull
hynod o deimladwy a chryno heb adael i鈥檙 deunydd fynd yn ddichwaeth
nac yn ffiaidd.
"Clywodd ei hanadl yn cyflymu. Yn gyflym, rhag cyrraedd penllanw
cyn pryd, diosgodd Mike ei ddillad i gyd."
Heb ddatgelu gormod am y plot, sydd yn llawn gwreiddioldeb, gellir
dweud mai cyfreithiwr yw Mike Dawson yn Awstralia ac mai鈥檙 prif ddigwyddiad
o bosib yw canfod ei ddarganfyddiad o hen gist yn Seland Newydd.
Mae鈥檙 gist hon a鈥檌 chynnwys (na fyddai'n deg imi ei ddatgelu yma)
yn dyddio鈥檔 么l i gyfnod Alun Edward Lloyd a鈥檙 Rhyfel Byd Cyntaf a
hi yw鈥檙 prif gysylltiad rhwng y ddau brif gymeriad.
Ffuglen sy'n teimlo fel y gwir
Er mai ffuglen yw鈥檙 stori hon, ymddengys yn real iawn oherwydd i鈥檙
awdur ddefnyddio鈥檙 ffynonellau ffeithiol o鈥檙 papurau newydd ac ati
mewn modd mor effeithiol.
Gyda hyn, gallwn ninnau uniaethu鈥檔 fwy 芒鈥檙 cymeriadau yn y nofel,
hyd yn oed gydag Alun Edward Lloyd, sydd braidd yn rhagrithiol.
Daeth y nofel hon yn ail gyda chlod uchel iddi yng nghystadleuaeth
Gwobr Goffa Daniel Owen yn Llanelli eleni ac rwy鈥檔 falch i Gwyn Llewelyn
gael y cyfle i鈥檞 chyhoeddi gan wireddu argymelliad beirniaid y gystadleuaeth.
Mae鈥檙 ffaith i gystal nofel 芒 hon ddod yn ail mewn cystadleuaeth lenyddol
yn brawf o bwysigrwydd a safon gynyddol uchel Cystadleuaeth Gwobr
Goffa Daniel Owen.
|
|
|
Steddfod
2003 
