Adolygiad John Gruffydd Jones o C芒n yr Oerwynt gan Eirwyn George. Cyhoeddiadau Barddas Pris 拢6.00. 128 tud.
Cyfuniad o grefft a chred
Fum i erioed yn gyfarwydd iawn 芒 Sir Benfro er i mi gael y fraint o gael Waldo Williams yn athro am gyfnod byr yn Ysgol Botwnnog flynyddoedd yn 么l.
Gwybod enwau sawl man efallai ond mae yna wahaniaeth dybryd rhwng gwybod ac adnabod, a bardd sy'n gwybod am y fro ac yn fwy na hynny yn ei hadnabod yn drylwyr yw'r Prifardd Eirwyn George.
Mae'r adnabyddiaeth yn amlwg iawn yn y gyfrol yma heb s么n am y cariad sydd ganddo at fro ei enedigaeth yn y Preseli, ac o'r fan honno y deillia cryfder ac ysbrydoliaeth ei gerddi bron bob tro.
Telynegol yw naws y cerddi yn gaeth ac yn rhydd ac mae'n feistr ar y mesurau oll fel y gwyddom o gofio iddo ennill Coron yr Eisteddfod Genedlaetho ddwywaith (1982 a 1993) a dyma'r drydedd cyfrol o farddoniaeth iddo gyhoeddi.
Wrth ddarllen y cerddi yma fe ddeuthum i adnabod cynefin Eirwyn yn llawer gwell a dod hefyd i adnabod y bardd ei hunan. Cefais flas arbennig yn yr Adran o gerddi caeth wrth iddo ddisgrifio'r olygfa o Bentregalar gyda llinellau fel "Haul crintach mis Tachwedd/ yn trywanu trwy enaid" yn eilio oerni'r teitl, ond y diweddglo yn cadarnhau ffydd Gristionogol y bardd.
Amlygir y gred honno'n ymhellach wrth iddo mewn englyn fel hwn i Fyd y Cristion roi ei argyhoeddiad yn gyhoeddus ;
I minnau, gwneud cymwynas-neu roi gw锚n
I'r gwael ar awr ddiflas,
Yw rhoi iaith i gymdeithas
Y Brenin sydd inni'n was.
Yn yr Adran o Gerddi Rhydd Odledig fe ddaw ei gariad at ei fro yn amlwg iawn mewn soned i Sir Benfro ac fe ddaw ias yr oerwynt i ninnau wrth iddo ddringo Moel Cwm Cerwyn a'r dafodiaith yn pefrio drwy'r llinellau.
Mewn cyfnod pan fu farw'r Prifardd Einion Evans mae ei gyfarchion iddo ar ennill Cadair y Genedlaethol yn Llangefni yn 1983 yn ddarlun o ddawn ac o hiraeth y bardd hwnnw.
Rhythmau'r llinellau sy'n cynnal y canu penrhydd gan bob bardd profiadol yn y maes hwnnw ac mae'r grefft yn amlwg iawn yn y canu a geir yma. Pe bai rheidrwydd arnaf i ddewis cerdd o'r adran gyfoethog yma, yna O Gwmpas Tyddewi fyddai fy newis am i mi gael ynddi ddarlun o "falm Capel Non" a hefyd erchylltra "sawr marwolaeth o faes Breudeth".
Unwaith yn rhagor fe ddaw cred Eirwyn George i'r amlwg yn y sobri sydd yn y diweddglo gobeithiol a geir yma. Y cyfuniad o grefft a chred sy'n gwneud y gyfrol yma yn un i'w thrysori ac i droi ati yn aml. Diolch i Barddas am y gyfrol ac i Eirwyn am gael dechrau adnabod.
