主播大秀

Seumas: Bha mi airson an dualchainnt a chl脿radh airson na ginealaich a tha ri teachd.
Agus le bhith a' d猫anamh sin, bha mi an d霉il 's an d貌chas gun d' rachadh agam air an dualchainnt a chumail be貌, gu 矛re air choireigin.
Gun d' rachadh aig daoine a bha ag iarraidh sin a dh猫anamh, an dualchainnt ionnsachadh 脿s an leabhar agus a cumail be貌 nan cainnt l脿itheil.

Calum: Ciamar a tha an dualchainnt an-diugh? A bheil m貌ran ga bruidhinn fhathast?

Seumas: Chan eil m貌ran air fh脿gail an-diugh gu m矛-fhortanach, chan eil m貌ran air fh脿gail, gl猫 bheag de dhaoine air fh脿gail a bhruidhneas an dualchainnt sin.
Mar sin, bha e uabhasach cudromach an obair sin a dh猫anamh airson d矛reach cl脿r cheart a dh猫anamh dhen dualchainnt airson a h-uile duine a tha ri teachd, agus a h-uile duine a bha airson ionnsachadh.

Calum: Carson a chr矛on an dualchainnt cho m貌r? Carson nach eil daoine ann a tha ga bruidhinn?

Seumas: Uill tha mi a' creids' gun robh buaidh mh貌r aig na fuadaichean air staid na c脿nain an seo - no na ruagaidhean a chanadh iad an seo an 脿ite fuadaichean.
Gun robh buaidh mh貌r aige sin air a' choimhearsnachd san fharsaingeachd, 's gun do chaill t貌rr dhaoine am misneachd, agus am misneachd a thaobh dualchas agus c脿nan.
F矛or dhroch bhuaidh aig na sgoiltean air G脿idhlig san sg矛re.
Na daoine ris an do bhruidhinn mise, cha d' fhuair iad cothrom G脿idhlig ionnsachadh san sgoil, agus a' mh貌r-chuid aca, bha a' Gh脿idhlig air a toirmeasg dhaibh anns an sgoil.
Cha robh cead aca G脿idhlig a bhruidhinn taobh a-staigh na sgoile.
Agus 脿s d猫idh bliadhnaichean mar sin, mar as trice 脿s d猫idh dhaibh tighinn a-mach 脿s an sgoil, a' mh貌r-chuid aca cha b' urrainn dhaibh a' Gh脿idhlig a bhruidhinn tuilleadh.
Bha iad fhathast comasach air a' Gh脿idhlig a thuigsinn, ach cha robh iad comasach air a' Gh脿idhlig a bhruidhinn.
Bhiodh iad a' dol dhachaigh bhon sgoil, agus a' bruidhinn Beurla ris na p脿rantan aca.'S ged a chumadh iadsan orra a' bruidhinn G脿idhlig, chumadh a' chlann orra a' bruidhinn Beurla.
Rinn cuid de na p脿rantan oidhirp mh貌r airson a' Gh脿idhlig a chumail a' dol. Tha cuimhne agam boireannach a bhith ag innse dhomh nuair a thigeadh i dhachaigh 脿s an sgoil a' bruidhinn Beurla gun canadh a h-athair rithe "na bi a' bruidhinn amaideachd san taigh seo!"

Calum: D猫 na se貌rsa rudan a tha a鈥� nochdadh anns an dualchainnt nach eil ann an dualchainntean eile? D猫 na faclan a tha iad a鈥� cleachdadh an seo?

Seumas: Oh uill, leithid de rud ri "strianach", 's e sin a chanas iad an 脿ite broc, agus nuair a bhios tu a' dol dhan leabaidh air an oidhche, bidh iad ag r脿dh "cadal an strianaich dhut", gun caidil thu gu math.
An 脿ite b脿ta, 's e "culaidh" mar a bu trice a chanadh iad. An 脿ite cr霉bag, "rudhag". An 脿ite 霉rlar, no l脿r, "i霉rlar".
An 脿ite nighean no caileag, "irinneag". An 脿ite, ciamar a tha thu?, "Cionnas a tha thu?" 'S e sin a chanas iad gu n脿darrach anns an dualchainnt tha seo.
Agus far an canadh daoine "tha an t-uisge ann", chanadh iadsan, "tha e a' b霉rn", 鈥渢ha e a鈥� b霉rn鈥�, an 脿ite, 鈥渢ha an t-uisge ann鈥�.

听

Maureen: D矛reach aig mo l脿imh chl矛 an seo, tha muncaidh a鈥� coiseachd d矛reach tro na craobhan an-dr脿sta, agus, oh uill, ma gheibh esan air coiseachd an seo fad an latha, chan eil rian nach urrainn dh貌mhsa cuideachd.

Sin, tha an 脿ite seo d矛reach l脿n muncaidhean, agus sin d矛reach aon dha na muncaidhean d矛reach a鈥� leigeil bin an siud an-dr脿sta agus 鈥檚 d貌cha gur e seo an t-脿ite a tha iadsan a鈥� cleachdadh airson an t-sealladh acasan fhaicinn dha na h-uisgeachan cuideachd.

Wow, seo, tha mi a鈥� tighinn chun an t-sealladh a-nis, agus 鈥檚 e seo an 脿ite as fhe脿rr chanainn. Tha seo d矛reach 脿lainn. Tha thu d矛reach, na creagan mun cuairt air agus d矛reach na h-uisgeachan a鈥� dol s矛os dhan a鈥� bh霉rn. Agus, tha sin, 鈥檚 e sealladh cumhachdach dha-r矛ribh a tha sin.

Agus chanainn 鈥檚 d貌cha nuair a bhios tu a鈥� faicinn dealbhan dha na h-uisgeachan gur ann 脿 seo a bhios iad a鈥� tighinn, oir tha thu a鈥� faicinn deagh shealladh.

Tha thu d矛reach a鈥� coimhead ri na h-uisgeachan, tha thu d矛reach mun coinneamh mar gum biodh, agus tha e br猫agha, br猫agha dha-r矛ribh agus tha mi a鈥� smaoineachadh gur e seo, 鈥檚 e seo an t-sealladh as fhe脿rr.

John Neil: Tha Oilthigh Ohio State anns na St脿itean Aonaichte ag obair an-dr脿sta air coimpuitairean a thr猫anadh airson 鈥檚 gun aithnich iad na faireachdainnean aig daoine. Tha na coimpuitairean a鈥� coimhead air aodainn dhaoine, agus a-r猫ir d鈥� aodann, tha iad ag obrachadh a-mach ciamar a tha thu a鈥� faireachdainn. Mar eisimpleir, ma tha g脿ire air d鈥� aodann, tha an coimpuitair ag aithneachadh gu bheil thu ann an deagh thrum.

Caran air an aon r脿mh, th脿inig film inntinneach a-mach an-uiridh leis an t-ainm 'Her', far an robh an duine seo ann an suidheachadh far an robh am p貌sadh aige air bristeadh suas airson bha e a鈥� tuiteam ann an gaol le guth boireann a th鈥� anns a鈥� choimpuitair aige o chionn 鈥檚 gun i an aon t猫 a tha ga thuigsinn. 鈥橲 d貌cha gu bheil sin doirbh a chreidsinn, ach bha e creidsinneach sa film.

鈥橲 e ceist inntinneach a th鈥� ann; d猫 an 矛re a dh鈥檉haodadh teicne貌las a ruigeadh, gu h-脿raid 'artificial intelligence' mar a th鈥� aca air, agus am faic sinn an latha far am bi faireachdainnean f矛or aig coimpuitairean?

Tha gu le貌r de dh鈥檈貌laichean a鈥� smaointinn gum faic sinn an latha sin uair neo uaireigin, nam measg an e貌laiche fiosaigs, Stephen Hawking. Dhomh fh矛n, chan eil mi buileach cho cinnteach. Tha a h-uile mac-pearsa a bha riamh ann, agus a tha fhathast ri thighinn fa leth agus 脿raid. Chan urrainn dhut mac-an-duine a chruthachadh ann am factaraidh neo se貌rsa de phroduction line.

Ged a tha e gu math d猫ante gum faic sinn coimpuitairean neo r貌botan a dh鈥檃ithneachas rudan mar deidhinn, cha bhi tuigse aca gu br脿th mu gaol agus an d脿imh a tha ann eadar dhaoine. 鈥橲 e an d貌igh agus a tha sinn fa leth agus 脿raid a tha aig cridhe n脿dar mac-an-duine.

1.听听听听 Gn矛omhair 1: FAIGH听听 鈥楪et, receive鈥�.

Cuimhnich:
Past tense: FHUAIR 听 An d鈥檉huair...?听听 Fhuair. / Cha d鈥檉huair.
Future/Present: GHEIBH听 Am faigh 鈥�?听听 Gheibh. / Chan fhaigh.

Faigh am b脿lla! 鈥楪et the ball鈥櫶� Faigh e! 鈥楪et it!鈥�
Fhuair mi litir an-diugh.听听听 鈥業 got (鈥榬eceived鈥�) a letter today鈥�.
Fhuair mi deagh naidheachd.听 鈥業 got good news.鈥�
Fhuair iad clisgeadh.听听 鈥楾hey got a shock.鈥�
Fhuair mi preusant.听听 鈥業 got a present.鈥櫶�
Gheibh mi obair 霉r a dh鈥檃ithghearr.听 鈥業鈥檒l get a new job soon.鈥�
Gheibh M脿iri duais airson na rinn i.听听 Mary will get an award for what she did.

Abairtean eile le FAIGH:

Gheibh mi cuidhteas e. / Gheibh mi cl矛oras e.听听 鈥業鈥檒l get rid of it.鈥�
Gheibh mi seachad air.听 /听 Gheibh mi os a chionn.听听 鈥業鈥檒l get over it.鈥� (emotionally)

FAIGH + air: 鈥榯o get to, manage to (do something):
Fhuair sinn air f脿gail tr脿th. 鈥榃e got to / managed to leave early.鈥櫶�听
Cha d鈥檉huair mi air am film fhaicinn.听 鈥業 didn鈥檛 get to see the film.鈥�

2.听听听听听 Gn矛omhair 2: F脌S听 鈥楪et, grow, become鈥�.听听听听

Tha iad a鈥� f脿s sean.听 They鈥檙e getting old.
Dh鈥檉h脿s i feargach.听听 鈥楽he got angry.鈥櫶�听听
F脿saidh iad sg矛th.听听听 鈥楾hey鈥檒l get bored鈥�
Dh鈥檉h脿s a鈥� chlann an-fhoiseil. 听鈥楾he children got restless.鈥�

3.听听听 Gn矛omhair 3: RACH 鈥榯o go鈥�.

鈥楪et鈥� as passive action:听 鈥榯o get broken, to get hit, to get built鈥�, etc.

Cuimhnich:
Past tense: 听CHAIDH 听An deach?听听 Chaidh / Cha deach.
Future/Present: TH脠ID听听 An t猫id?听听听 Th猫id / Cha t猫id.

Chaidh an uinneag a bhriseadh.听听听
鈥楾he window got broken.鈥�
Chaidh an c霉 bochd a bhualadh le c脿r.听 听
鈥楾he poor dog got hit by a car.鈥�
Th猫id na tramaichean a thogail gu luath agus air bheag pr矛s.听听
鈥楾he trams will get built quickly and cheaply.鈥�
Th猫id am pr貌gram a chraoladh a-rithist aig an deireadh-sheachdain.听听
鈥楾he programme will get repeated (broadcast again) at the weekend.鈥�
Chaidh na dorsan a ghlasadh aig deich.听
鈥楾he doors got locked at ten o鈥檆lock.鈥�
Cha deach c脿il a dh猫anamh ma dheidhinn.听听听
鈥楴othing got done about it.
Th猫id na ballachan a pheantadh an-ath-sheachdain.听
鈥楾he walls will get painted next week.鈥�
Chaidh an taigh a reic gun duilgheadas.听
鈥楾he house got sold without any听 problem.鈥�

Cuideachd:
dheidheadh / rachadh (鈥榳ould go, would get done鈥�):
Dheidheadh na dorsan a ghlasadh gach oidhche aig deich.听听听听
鈥楾he doors would get locked at ten o鈥檆lock every night.鈥�
Rachadh na ballachan a pheantadh gach d脿rna bliadhna.听听
鈥楾he walls would听 get painted every second year.鈥�