Main content

Episode 7

Episode 7 of 30

John Urquhart guides learners, little by little, through the intricacies of the Gaelic language.

A bheil sibh ag ionnsachadh G脿idhlig? A bheil sibh feumach air misneachd gus ur G脿idhlig a chleachdadh? Ma tha, 's ann dhuibhse a tha Beag air Bheag, sreath gu s貌nraichte do luchd-ionnsachaidh na G脿idhlig.

Tre貌raichaidh Iain Urchardan sibh tro ch貌mhraidhean agus tro aithrisean a bhios feumail dhuibh nur n-ionnsachadh. Beag air bheag, cuiridh sibh ri ur comasan ann a bhith a' bruidhinn G脿idhlig.

Bidh Iain a' c貌mhradh ri neach-ionnsachaidh na seachdain, Josh Dickson, agus a' cluinntinn mu a roghainn-ci霉il. Bidh an t-Ollamh Michel Byrne a' m矛neachadh d脿 phuing gr脿mair agus bidh fiosrachadh mu chlasaichean G脿idhlig do luchd-ionnsachaidh air feadh Alba aig Siobhan NicAonghais.

Presenter John Urquhart guides learners through the intricacies of Gaelic language, dialects, idioms and sayings. He chats to Josh Dickson about his Gaelic learning experience. Gaelic grammar help is on hand with Dr Michel Byrne of Glasgow University and 主播大秀 archive material is used to illustrate some of the complexities of the language.

1 hour

Last on

Sun 21 Feb 2021 10:30

Tar-sgr矛obhadh: Aimsir le Kirsteen NicDh貌mhnaill

Kirsteen: Feasgar math dhuibh. Mairidh i fliuch agus fiadhaich airson greis feasgar. Ruigidh a鈥 ghaoth mu thr矛 fichead m矛le agus a deich tro na h-Eileanan Siar, an t-Eilean Sgitheanach, na Costaichean mun Iar Thuath agus na h-Eileanan mu Thuath.
Bu ch貌ir gum falbh an t-uisge anmoch feasgar dhan a鈥 Chuan a Tuath a鈥 f脿gail an turadh gu 矛re mh貌r air a ch霉laibh le greisean de shoillearachd agus gr猫ine, agus beag air bheag, bidh a鈥 ghaoth a鈥 socrachadh ach a-mh脿in tro na h-Eileanan mu Thuath. Mu ochd no naoi celsius, is i a鈥 faireachdainn fuar anns a鈥 ghaoith.
A-nochd, bidh i na turadh le greisean de dh鈥檌armailt shoilleir agus gaoth lag. Bidh re貌thadh ann do mh貌ran, mu ch貌ig neo sia celsius fo 矛re-reothaidh air an tuath mun Ear. Timcheall air 矛re-reothaidh tro na bailtean m貌ra, agus thig aimsir car sg貌thach a-staigh dhan a鈥 chost an Iar mar a th猫id an oidhche air adhart.
A' ghaoth ag 猫irigh bho dheas an seo cuideachd, mu thr矛 no ceithir celsius an seo mun 脿m a ruigeas sinn deireadh na h-oidhche.
A-m脿ireach, t貌isichidh an latha tioram, fuar le greisean de shoillearachd agus gr猫ine. Chan fhada a mhaireas sin ge-t脿 is an t-uisge gu bhith a鈥 gluasad a-staigh gu siar uair eile, is a鈥 sgapadh an uair sin tron d霉thaich. 脠irigh a鈥 ghaoth bho dheas gu ruige neart g猫ile tro na h-Eileanan Siar agus mu na Costaichean mun Iar Thuath.
Thig turadh anmoch feasgar mun Chosta an Iar, ach mairidh i sg貌thach le uisge aig 脿mannan mun Ear. Bu ch貌ir beag air bheag gu socraich c霉isean feasgar.

Tar-sgr矛obhadh: C貌mhla a-rithist: Iasgairean Scalpaigh

Alasdair MacLe貌id / Daibhidh Moireasdan / Iain D貌mhnallach / D貌mhnall MacSuain


Tom: Alasdair, d猫 do sgeulachd-sa a-nis? Cuin a th貌isich sibh fh猫in aig an iasgach?


Alasdair: Uill, bha mise seachd bliadhna fichead mun deachaidh mi thuige.


Tom: Oh, gu sealladh orm!


Alasdair:聽 Chuir mise seachad, chuir mi seachad sia bliadhna ann an D霉n 脠ideann agus bha mi an uair sin, d脿 bhliadhna a鈥 d猫anamh mar an tuirt iad national service. Bha mi anns an air force airson d脿 bhliadhna. Is th脿inig mi dhachaigh an uair sin, agus d矛reach an t-脿m a chaidh D貌mhnall dhan Esralita, bha bha, Murchadh a cheannaich an Esralita, bha e c貌mhla ri mo bhr脿thair sa air a鈥 Venture. Is nuair a cheannaich e an Esralita, chaidh mise na 脿ite san dhan a鈥 Venture an 脿ite Mhurchaidh. Chaidh mise dhan a鈥 Venture an uair sin c貌mhla ri mo bhr脿thair, sann leis a bha i.


A鈥 chiad seusan a bha mise sa Venture ann an tr矛 fichead 鈥檚 aonan, nuair a bha sinn a鈥 cunntais aig 脿m na Bliadhn鈥 脵ire, tha mi a鈥 smaoineachadh gur e tr矛 notaichean deug a fhuair mi agus tr矛 pocanan bunt脿ta. Bhitheamaid an uair ud, bhiodh bunt脿ta a鈥 tighinn 脿s an 脠ilean Dubh, tarsaing a Ghe脿rrloch agus bhitheamaid, bhiodh an sgioba air fad a鈥 dol dhachaigh. Bha l脿raidh a鈥 tighinn agus bha na h-eathraichean ag obair c貌mhla ri ch猫ile, is bhitheamaid a鈥 toirt dhachaidh bunt脿ta. Agus siud tha mi a鈥 smaoineachadh a bh鈥 agam aig 脌m na Bliadhn鈥 脵ire mas math mo chuimhne, tr矛 notaichean deug agus tr矛 pocanan bunt脿ta.
Siud agad a鈥 bhliadhna, nuair a th脿inig an Esralita, is chaidh John Norman innte. Is aig 脿m na Bliadhn鈥 脵ir, thuirt a bhean ri John Norman, 鈥淪eachainn e! Chan eil be貌-shl脿int鈥 gu bhith agad idir ann鈥.
顿猫 math a tha sin? An d猫idh na Bliadhn鈥 脵ire, an uair sin, th貌isich an t-iasgach thall air an taobh eile. Rinn sinn cosnadh math an uair sin, thall an taobh St貌r is taobh Loch an Inbhir is an taobh sin.聽


Tom: Agus bha na bha sin a bh脿taichean ann, robh, ciamar a bha sibh a鈥 faighinn air adhart c貌mhla? An robh farpais eadar na b脿taichean c貌 诲丑猫补苍补诲丑 na b鈥 fhe脿rr neo an robh sibh a鈥 faighinn air adhart math dha-r矛ribh?


Cha robh t貌rr farmad idir ann. O, cha robh gu dearbh! Cha chanainnsa gun robh gamhlas air thalamh ann, ach iad a鈥 cuideachadh ri ch猫ile. Bha. Cha robh iad a鈥 falach c脿il air a ch猫ile.

Tar-sgr矛obhadh: Dotair a' Chamara: Rona Lightfoot

Rona: Tha an oidhche a bha seo, th脿inig e a-nuas a ghabhail cupa t矛 c貌mhla rium agus thuirt e rium, 鈥淣uair a dh鈥檉h脿g mi a-raoir thu鈥 ars esan, 鈥渁ig tr矛 uairean sa mhadainn, eadar an t-ospadal agus crois Dhalabroig, thuirt mi rium fh矛n, tha solas an siud, is cha robh c貌ir aige a bhith ann idir. Chan eil taighean idir an siud.鈥
鈥淎gus thionndaidh mi is thill mi air ais, agus d猫 bha seo鈥, ars esan, 鈥渁ch bhan, bhan bheag uaine agus na ceithir rothan is i air casan os a cionn anns an d矛g is na solais oirre is a h-uile s矛on.鈥
鈥淚s thuirt mi, 鈥淎ww, bidh cudeigin an seo, tha mi an d貌chas nach eil duine air a ghoirteachadh.鈥
Fhuair e, chaidh e s矛os dhan d矛g co-dhi霉, agus shlaod e an doras c霉il. Bha ceathrar dhaoine a-staigh ann, ceathrar fhear a-staigh ann a shin, agus lethan-bhotal aca agus iad a鈥 gabhail 貌ran!
Agus, 鈥檚 ann a dh'fhiathaich iad a-staigh e gu dram, agus thuirt e, 鈥淢ach 脿 seo!鈥
Bha e fh猫in fuar marbh a鈥 gaireachdaich air a鈥 ghnothach. 鈥淢ach 脿 seo鈥, ars esan, 鈥's na gillean an t-aodach liath a鈥 f脿gail Loch Baghasdail an-dr脿sta. Mach 脿 sin, agus cuir thu a鈥 bhan air ais air an rathad agus a-mach 脿 seo.鈥
Agus rinn iad sin. Ghabh iad a鈥 chomhairle agus dh鈥檉halbh iad dhachaigh, ach theab e fh猫in spreadhadh a鈥 gaireachdaich air na ceithir rothan, casan os a cionn agus iad a鈥 d猫anamh p脿rtaidh a-staigh anns a鈥 bhan gun guth air a dhol dhachaigh!

Oisean a鈥 Ghr脿mair 7: D脠 DH脠ANADH SIBH ? 鈥 (Conditional)

顿猫 诲丑猫补苍补诲丑 sibh 脿s aonais c脿r?听听听听
鈥榃丑补迟 would you do without a car?鈥
Nan reiceadh sibh ur c脿r, ciamar a 蝉丑颈霉产丑濒补诲丑 蝉颈产丑?听听听听听
鈥业蹿 you sold your car, how would you get around?鈥
An 蝉颈霉产丑濒补诲丑 sibh air an tr猫ana, air a鈥 bhus?听听听听
鈥榃ould you travel by train, by bus?鈥
An cleachdadh sibh baidhsagal?听听听听
鈥榃ould you use a bicycle?鈥


顿猫 诲丑猫补苍补诲丑 sibh nam buannaicheadh sibh an Crannchur N脿iseanta?听听听听聽
鈥榃丑补迟 would you do if you won the National Lottery?鈥
An ceannaicheadh sibh taigh m貌r spaideil?聽聽聽
鈥榃ould you buy a big mansion?鈥
Am falbhadh sibh air chuairt tron t-saoghal air b脿ta m貌r?听听听听
鈥榃ould you go off on a cruise round the world?鈥櫬
An toireadh sibh airgead dha carthannasan?听听听听
鈥榃ould you give money to charities?
Am 辫脿颈驳丑别补诲丑 sibh morgaids ur caraidean?听听听听
鈥榃ould you pay off your friends鈥 mortgages?鈥
Bhitheadh sibh beairteach, ach am bitheadh sibh sona?听听听听
鈥榊ou would be rich but would you be happy?鈥


Na 诲丑鈥檉丑补辞诲补诲丑 a bhith (鈥榳hat might be, could be鈥)


An 蝉颈霉产丑濒补诲丑 sibh air an tr猫ana? Shi霉bhladh. (Yes).
厂丑颈霉产丑濒补颈苍苍 air an tr猫ana. 鈥業 would travel by train.鈥


An cleachdadh sibh baidhsagal? Chleachdadh. (Yes),
Chleachdainn baidhsagal. 鈥業鈥檇 use a bicycle.鈥


An ceannaicheadh tu taigh m貌r? Cheannaicheadh. (Yes.)
Cheannaichinn taigh m貌r spaideil. 鈥業鈥檇 buy a large mansion.鈥


Am falbhadh tu air chuairt? Dh鈥檉halbhadh. (Yes.)
顿丑鈥檉丑补濒产丑补颈苍苍 air cuairt tron t-saoghal. 鈥業 would go off on a world trip.鈥櫬


Am 辫脿颈驳丑别补诲丑 tu morgaids nan caraidean agad?听听听听
Ph脿igheadh gu dearbh
. (鈥榊es of course.鈥)聽聽
笔丑脿颈驳丑颈苍苍 am morgaids aig gach caraid-Facebook agam.听听听听
鈥業鈥檇 pay off all my Facebook friends鈥 mortgages.鈥
鈥橲 d貌cha nach 辫脿颈驳丑别补诲丑. 鈥橲 d貌cha nach p脿ighinn am morgaids aca.听听听听
鈥楳aybe not. Maybe I wouldn鈥檛 pay off their mortgages.鈥櫬


Am bitheadh tu sona?听听听听
Tha mi 鈥檔 d貌chas gum bitheadh
. (鈥業 hope so.鈥)
Tha mi 鈥檔 d貌chas gum bithinn cho sona ri luch ann an lofa!聽聽聽
鈥業 hope I鈥檇 be as happy as a bug in a rug.鈥


NAN 鈥榠f鈥


Ma nochdas iad, bruidhnidh mi riutha.听听听听
鈥业蹿 they appear, I鈥檒l speak to them.鈥
Ma bha iad ann, chan fhaca mi iad.听听听听
鈥业蹿 they were there, I didn鈥檛 see them.鈥


ACH鈥. le 鈥揳诲丑 (鈥榗霉mhnantach鈥, 鈥榗onditional鈥): nan (no nam le b, f, m, p).


Nan reiceadh sibh an c脿r, ciamar a shiubhladh sibh?
鈥业蹿 you sold your car, how would you travel?鈥
Nam buannaicheadh sibh an Crannchur, d猫 诲丑猫补苍补诲丑 sibh?
鈥业蹿 you won the lottery, what would you do?鈥


Puing a bharrachd:


Gl猫 thric, an 脿ite Nam bitheadh canar Nan robh, m.e.


Nan robh thu beairteach, ph貌sainn thu sa bhad.
鈥业蹿 you were rich, I鈥檇 marry you right now!鈥

Abairt na Seachdain

Chan e an taigh ach na daoine

Broadcasts

  • Sun 3 May 2015 21:28
  • Wed 6 May 2015 12:03
  • Wed 6 May 2015 22:00
  • Sun 10 May 2015 10:31
  • Sun 16 Aug 2015 21:31
  • Wed 19 Aug 2015 12:00
  • Wed 19 Aug 2015 22:00
  • Sun 23 Aug 2015 10:30
  • Sun 14 Feb 2021 21:30
  • Wed 17 Feb 2021 12:00
  • Wed 17 Feb 2021 22:00
  • Sun 21 Feb 2021 10:30

Podcast