Main content

Anns an litir aig Ruaraidh gheibh sinn sgeulachd bho bheul-aithris na Cumraigh. Another story from Ruairidh.

Available now

5 minutes

Last on

Wed 8 Jul 2015 23:00

Clip

Litir 833: Mabinogion - P脿irt 2

Bha mi ag innse dhuibh mun turas agam don Chuimrigh, agus mun t-seann sgeulachd 鈥楳ath Mac Mhathonwy鈥 a bhuineas do na Mabinogion. Rugadh dithis leanabh do dh鈥橝rianrhod 鈥 Dylan (fear a鈥 chuain) agus fear eile air nach robh ainm. Dh鈥檉h脿s an d脿rna gille m貌r is tapaidh. Latha a bha seo, bha br脿thair Arianrhod, Gwydion, a鈥 d猫anamh air caisteal a pheathar, Caer Arianrhod. Bha an d霉n sin ri taobh a鈥 chladaich.

聽聽聽聽聽聽聽聽聽聽聽 Lean an gille air. Nuair a r脿inig iad an caisteal, thuirt Arianrhod, 鈥楥貌 e an gille seo?鈥

聽聽聽聽聽聽聽聽聽聽聽 鈥楧o mhac fh猫in,鈥 fhreagair Gwydion. Bha Arianrhod m矛-thoilichte gun tuirt e sin. Bha n脿ire oirre nach robh i na h-貌igh tuilleadh. 鈥楧猫 an t-ainm a th鈥 air?鈥 ars ise.

聽聽聽聽聽聽聽聽聽聽聽 鈥楥han eil ainm air fhathast,鈥 dh鈥檃idich Gwydion.

聽聽聽聽聽聽聽聽聽聽聽 鈥楢gus chan fhaigh e ainm,鈥 thuirt Arianrhod, 鈥榤ura toir mi fh矛n ainm dha.鈥

聽聽聽聽聽聽聽聽聽聽聽 Bha fearg air Gwydion agus dh鈥檉halbh e leis a鈥 ghille. Rinn iad b脿ta draoidheil le feamainn. Ghabh iad riochd ghreusaichean orra fh猫in. Rinn iad air Caer Arianrhod anns a鈥 bh脿ta.

聽聽聽聽聽聽聽聽聽聽聽 Chuir Arianrhod teachdairean a dh鈥檌onnsaigh a鈥 bh脿ta. Thill iad don d霉n aice agus dh鈥檌nns iad dh矛 gur e greusaichean a bh鈥 air b貌rd.

聽聽聽聽聽聽聽聽聽聽聽 鈥楳a-th脿,鈥 arsa Arianrhod, 鈥榯hoiribh tomhas meud mo chasan dhaibh. Iarraibh orra br貌gan a dh猫anamh dhomh.鈥

聽聽聽聽聽聽聽聽聽聽聽 Rinn Gwydion na br貌gan. Ach rinn e ro mh貌r iad a dh鈥檃ona-ghnothach.

聽聽聽聽聽聽聽聽聽聽聽 鈥楾ha iad ro mh貌r,鈥 thuirt Arianrhod nuair a dh鈥檉heuch i 辞颈谤谤鈥 iad. 鈥業arraibh air na greusaichean br貌gan nas lugha a dh猫anamh dhomh.鈥

聽聽聽聽聽聽聽聽聽聽聽 An turas seo, rinn Gwydion paidhir eile dhi a bha ro bheag. Thill na teachdairean a dh鈥檌nnse dha gun robh iad ro bheag.

聽聽聽聽聽聽聽聽聽聽聽 鈥楿ill, cha d猫an mi paidhir eile dhi gus am faic mi a casan le mo sh霉ilean fh猫in,鈥 thuirt Gwydion.

聽聽聽聽聽聽聽聽聽聽聽 Th脿inig Arianrhod chun a鈥 bh脿ta. 鈥楲atha math dhut,鈥 thuirt Gwydion. Cha do dh鈥檃ithnich Arianrhod e. Aig a鈥 mhionaid sin, nochd dreathan-donn. Thilg an gille 貌g clach air. Bhuail a鈥 chlach an dreathan-donn eadar f猫ith-l霉thaidh agus cn脿imh.

聽聽聽聽聽聽聽聽聽聽聽 鈥楪u dearbh, 鈥檚 ann aig Lleu, an gille b脿n sin, a tha l脿mh sgileil,鈥 ars Arianrhod.

聽聽聽聽聽聽聽聽聽聽聽 鈥樷橲 ann,鈥 dh鈥檃ontaich Gwydion, 鈥榓gus tha thu air ainm a thoirt dha ge b鈥 oil leat. Is esan Lleu Llaw Gyffes, an 鈥済ille b脿n le l脿mh sgileil鈥.鈥

聽聽聽聽聽聽聽聽聽聽聽 Leis na faclan sin, dh鈥檉halbh an draoidheachd agus dh鈥檉halbh am b脿ta. Na h-脿ite cha robh ann ach feamainn a鈥 chladaich. Bha an dreach t霉sail air Gwydion agus air Lleu. Bha Lleu gu bhith ainmeil. Aig a鈥 cheann thall, dh鈥櫭╥rich e gu bhith na mh貌r-mhaor air Gwynedd.

聽聽聽聽聽聽聽聽聽聽聽 Taobh a-staigh ceithir cilemeatair de chladach na Cuimrigh, tha 脿iteachan ann a tha ag ainmeachadh Dylan, Lleu agus Arianrhod. Agus tha baile-fearainn faisg air l脿imh air a bheil 鈥楤ryn Gwydion鈥 cuideachd 鈥 sin Cnoc Ghwydion.

聽聽聽聽聽聽聽聽聽聽聽 Tha Dylan air a chuimhneachadh ann an carraig mh貌r air a鈥 chladach air a bheil Maen Dylan. Gu tuath air sin, tha seann d霉n os cionn na tr脿ghad air a bheil Dinas Dinlle. Tha sin a鈥 ciallachadh D霉n Lleu. Sin, a r猫ir an sge貌il, far an deach a thogail an聽 d猫idh dha ainm fhaighinn.

聽聽聽聽聽聽聽聽聽聽聽 Agus a-muigh aig muir, chithear clachan aig 矛sle-mhara air a bheil Caer Arianrhod. Anns na m矛le bliadhna mu dheireadh, tha a鈥 mhuir air an seann d霉n aig Arianrhod a shlugadh. Ach chithear fhathast e. Tha e a鈥 toirt na sgeulachd 鈥楳ath Mac Mhathonwy鈥 be貌 do Chuimrich an latha an-diugh.

Faclan na Litreach

Faclan na Litreach: tapaidh: well-built; paidhir: pair; draoidheachd: magic; 驳别脿谤谤-肠丑耻苍苍迟补蝉: summary; 尘貌谤-尘丑补辞谤: regional leader; carraig: rock; 矛蝉濒别-尘丑补谤补: 濒辞飞-迟颈诲别.听

Abairtean na Litreach

Abairtean na Litreach: Rugadh dithis leanabh do X: X gave birth to two babies; fear eile air nach robh ainm: another that was unnamed; caisteal a pheathar: his sister鈥檚 castle; bha n脿ire oirre nach robh i na h-貌igh tuilleadh: she was ashamed that she was no longer a virgin; chan fhaigh e ainm mura toir mi fh矛n ainm dha: he won鈥檛 get a name unless I give him one; rinn iad b脿ta draoidheil le feamainn: they made a magic boat with seaweed; chuir X teachdairean a dh鈥檌onnsaigh a鈥 bh脿ta: X sent messengers to the boat; thoiribh tomhas meud mo chasan dhaibh: give them my foot measurements; iarraibh orra br貌gan a dh猫anamh dhomh: ask them to make me shoes; rinn e ro mh貌r iad a dh鈥檃ona-ghnothach: he deliberately made them too big; gus am faic mi a casan le mo sh霉ilean fh猫in: until I see her feet with my own eyes; latha math dhut: good day to you; thilg an gille 貌g clach air: the young lad threw a stone at it; bhuail a鈥 chlach an dreathan-donn eadar f猫ith-l霉thaidh agus cn脿imh: the stone hit the wren between tendon and bone; 鈥檚 ann aig Lleu, an gille b脿n sin, a tha l脿mh sgileil: Lleu, that fair-haired boy, has a skilful hand; tha thu air ainm a thoirt dha ge b鈥 oil leat: you鈥檝e given him a name, despite yourself; bha X gu bhith ainmeil: X was to become famous; aig a鈥 cheann thall: eventually; dh鈥櫭╥rich e gu bhith na mh貌r-mhaor air X: he rose to become leader of X; tha baile-fearainn faisg air l脿imh air a bheil: there is a farm nearby called; os cionn na tr脿ghad: above the beach; tha a鈥 mhuir air an t-seann d霉n a shlugadh: the sea has swallowed up the old fort; chithear fhathast e: it can [will] still be seen.

Puing-ch脿nain na Litreach

Puing-ch脿nain na Litreach: nuair a dh鈥檉heuch i 辞颈谤谤鈥 iad: when she tried them on [her]. There is a convention concerning adjacent words, the first of which ends in a vowel, the second of which starts with a vowel, to avoid two adjacent vowels. It is that we replace the first vowel with an apostrophe (thus oirre becomes 辞颈谤谤鈥). This can be very useful for reading a script as we tend to elide the vowels in speech in that way.

Gn脿thas-cainnt na Litreach

Gn脿thas-cainnt na Litreach: Ghabh iad riochd ghreusaichean orra fh猫in: they took on the appearance (disguised themselves) of shoemakers.

Broadcasts

  • Sun 5 Jul 2015 22:28
  • Wed 8 Jul 2015 23:00

Litir do Luchd-ionnsachaidh air LearnGaelic

Tha Litir do Luchd-ionnsachaidh air LearnGaelic (le PDFs)

All letters

Tha na litrichean uile an seo / The letters are available here

Podcast: Litir do Luchd-ionnsachaidh

Letter To Gaelic Learners

Podcast