Main content

Episode 3

Episode 3 of 10

John Urquhart guides learners, little by little, through the intricacies of the Gaelic language.

A bheil sibh ag ionnsachadh G脿idhlig? A bheil sibh feumach air misneachd gus ur G脿idhlig a chleachdadh? Ma tha, 's ann dhuibhse a tha Beag air Bheag, sreath gu s貌nraichte do luchd-ionnsachaidh na G脿idhlig.

Gach seachdain tre貌raichidh Iain Urchardan sibh tro ch貌mhraidhean agus tro aithrisean a bhios feumail dhuibh nur n-ionnsachadh. Beag air bheag, cuiridh sibh ri ur comasan ann a bhith a' bruidhinn G脿idhlig.

Sa phr貌gram seo, tha Iain a' c貌mhradh ri neach-ionnsachaidh na seachdain Sheila NicLe貌id agus a' cluinntinn mu a roghainn-ci霉il, tha an t-Ollamh Michel Byrne a' tilleadh le Oisean a' Ghr脿mair agus cluinnear criomagan 脿 tasglann Radio nan G脿idheal.

In this programme for Gaelic learners, John Urquhart guides learners through the intricacies of Gaelic language, dialects, idioms and sayings and chats to Sheila MacLeod about her learning experience and Gaelic grammar help is on hand with Dr Michel Byrne of Glasgow University who uses materials from the 主播大秀 archives to illustrate some of the complexities of the language.

Available now

55 minutes

Last on

Sun 9 May 2021 10:30

Tar-sgr矛obhadh - T矛m 鈥 M矛cheal Bochanan

M矛cheal: Nuair a bhios mi a鈥 f脿s seachd searbh do Lunnainn, agus bidh e a鈥 tachairt nuair a dh鈥檉h脿sas am baile ro shalach neo ro thrang, neo meadhan an t-samhraidh ma dh鈥檉haodte ro bhl脿th, 鈥檚 toil leam a鈥 tighinn a-nuas an seo gu an Thames fh猫in, agus a鈥 seasamh air fear dha na drochaidean a鈥 dol tarsainn na h-aibhne agus a鈥 coimhead air cuid dha na seallaidhean a ch矛 thu 脿s an seo, oir tha mise a鈥 smaoineachadh gu bheil iad cho tarraingeach ri dad sam bith a ch矛 thu ann am baile sam bith air thalamh.


Ach, ge air bith c脿鈥 seas thu, ge air bith d猫 drochaid air an seas thu ann an Lunnainn, chan eil teagamh sam bith mu dheidhinn an sealladh as tarraingiche. Agus, 鈥檚 e sin Taigh nan Cumantan, agus gu h-脿raid an turaid m貌r ainmeil air mo bheulaibh, Big Ben, an cloc as ainmeile air thalamh.


Grunn luchd-turais, D霉itsich tha mi a鈥 smaointinn, taobh a-muigh Big Ben, a鈥 creanadh an cuid amhaichean, cha mh貌r gam bristeadh, a鈥 feuchainn ri dealbh fhaighinn dhen chloc m貌r ainmeil, agus gl猫 thric a鈥 feuchainn air iad fh猫in a chur air beulaibh a鈥 chloc. Chan ann airson luchd-turais a th脿ladh a chaidh an cloc a thogail, ach chan eil teagamh sam bith nach e fear dhe na seallaidhean as ainmeile de Bhreatainn air feadh an t-saoghail. Tha an cloc m貌r air a bhith a鈥 dol airson ceud gu leth bliadhna, tro chogaidhean, tro bh霉rach, tro dhroch gheamhraidhean, agus tro l脿ithean gl貌irmhoireachd, agus gu fortanach dhuinne, tha a h-uile coltas ann gu bheil e a鈥 dol a bhith a鈥 dol airson iomadach bliadhna eile.听听听听


Airson inneal cho achrannach, chan eil Big Ben ach air briseadh s矛os aon uair, naoi ceud deug tr矛 fichead 鈥檚 a sia deug. Thuit p脿irt dhan chloc 脿s a ch猫ile, p矛osan a鈥 tuiteam chun an 霉rlair fi霉 鈥檚 a鈥 d猫anamh milleadh m貌r is a鈥 ciallachadh gum b鈥 fheudar dhan chloc stad airson sia latha thar fhichead thairis air naoi m矛osan airson a ch脿radh. Tha clagan no dh脿 air bristeadh an-dr脿sta 鈥檚 a-rithist, agus an luchd-obrach an 脿ite air a stad aig amannan airson a ch脿radh. Bha t貌rr obair ri dh猫anamh mar eisimpleir ann an d脿 mh矛le 鈥檚 a sia agus a-rithist ann an d脿 mh矛le 鈥檚 a seachd, ach gu 矛re mh貌r, tha an cloc air a bhith gu math earbsach, fi霉 鈥檚 ged a bhuail na Gearmailtich P脿rlamaid san D脿rna Cogadh, a鈥 d猫anamh milleadh air dh脿 dha na ceithir clocan agus air an turaid fh猫in. Ch霉m Big Ben a鈥 dol gu mionaideach tron chogadh.

Tar-sgr矛obhadh: Sgeulachd Beatha: Eilidh an T脿illeir

Eilidh: Bha mi cho toilichte ri br貌g ann, d矛reach a cheart cho toilichte, agus bidh mi ag r脿dh ris a鈥 chloinn an-diugh, agus canaidh mi seo ann am Beurla, 鈥淭he happiest days of your lives... nuair a tha iad a-staigh c貌mhla rin athair is rim m脿thair, agus gun s矛on a鈥 cur dragh orra.鈥 Chan eil iad a鈥 smaoineachadh air an t-saoghal mh貌r a tha a-muigh idir idir, ach a h-uile s矛on fhad 鈥檚 c貌mhla is r猫 rianail agus toilichte c貌mhla rim m脿thraichean is an athraichean.


Angela: Is an robh t貌rr teaghlaichean anns an sg矛re? Am biodh t貌rr de theaghlaichean eile anns an sg矛re far an robh sibh fh猫in, far an do thogadh sibh fh猫in anns an 脤ochdar?


Eilidh: Oh bha, bha. Ach, na daoine a b鈥 fhaisg鈥 oirnne nach buineadh dhuinn mar gum biodh, 鈥檚 e Taigh an D霉in a chanadh iad ris, agus 鈥檚 e mar gum biodh 'second home' dhomhsa a bh鈥 ann an Taigh an D霉in riamh. Agus, bha mi fh矛n is M脿iri riamh, bha sinn car mun aon aois, agus bha sinn riamh nar pals mh貌r a鈥 dol dhan sgoil is air an aon chlas is a h-uile s矛on mar sin gus an do bh脿saich ise o chionn dh脿 neo tr矛 bhliadhnaichean air ais. Tha mi ga h-ionndrainn fhathast, agus tha mi ga h-ionndrainn anns an 脤ochdar nuair a th猫id mi a-null.


Agus an uair sin, an ath taigh, 鈥檚 e taigh P脿draig, br脿thair m鈥 athair. Agus bha an uair sin, bha mo sheanmhair be貌, agus P脿draig is an c貌rr dhen... uill, bha feadhainn dhen teaghlach ann, ach ph貌s P脿draig an uair sin is bha a鈥 chlann aige fh猫in ann is iad a鈥 f脿s suas. Tha iad a鈥 tighinn an-diugh iad fh猫in, p貌sta is iad nan athraichean is nam m脿thraichean feadhainn aca. Agus sin agad a-nist鈥!

Tar-sgr矛obhadh: An Claigeann aig Damien Hirst: P脿irt 3

Bha Sidney, an chauffeur, a鈥 feitheamh gu foighidneach ris aig bonn nan steapaichean. Dh鈥檉hosgail e doras-c霉il an Rolls dha, 鈥淎n Caledonian an e?鈥


Chrath Slim a cheann, 鈥淐han e a-nochd, An Athenaeum.鈥


B' i an club aig 9 Sr脿id Halkin gu 'm biodh e a鈥 dol tric agus e pr貌iseil gum b鈥 ann 脿 Alba a bha aon de shinnsirean, ach a-nochd b鈥 ann san Athenaeum, aon de na clubaichean a b鈥 ainmeile ann an Lunainn, a bha s霉il ris. O th霉s, bha an club airson daoine a bha air ainm a dh猫anamh dhaibh fh猫in ann an saidheans, litreachas agus na h-ealain. Ach uaireannan ma bha airgead gu le貌r aig duine agus e air seirbheis phoblach a dh猫anamh, cha dhi霉ltadh iad ballrachd dha. B鈥 e an t-airgead a-mh脿in a thug an t-urram sin dha Slim.


Cha tug iad fada a鈥 siubhal 脿 Cranleigh a Lunainn s矛os air an M25 agus a-steach meadhan a鈥 bhaile gu Pall Mall far a bheil an togalach eireachdail, an Athenaeum. Sguab an Rolls suas gu ruige an doras Doric ann an Ionad Waterloo.


Nuair a chaidh e a-steach dhan Chlub, cha robh e uabhasach trang, ach cha robh e ach tr脿th fhathast. Dh鈥櫭瞨daich e uisge-beatha le deigh agus shuidh e leis fh猫in ann an aon dhe na cathraichean cofhurtail leis an robh an t-脿ite air a bhreacadh.听 Thog e Financial Times agus bha e air chall air a ch霉laibh nuair a dh霉isg an guth 脿rd, cridheil e.


鈥淲ell, well, By Jove, mura a h-e Mgr Fairly a th鈥 ann.鈥

Oisean a鈥 Ghr脿mair 3: Notaichean

1.听听听听 鈥業 was an X,听听听 You were an X,鈥櫶 etc


Faicibh Pr貌gram 2, Notaichean Gr脿mair: Puing 2, D貌igh 2.


(颁耻颈诲别补肠丑诲听 BEAG AIR BHEAG 1, Pr貌gram 7, Notaichean 骋谤脿尘补谤: Puing 2.)


Bha mi na mo ghille beag an uair sin.听 鈥業 was a wee boy then.鈥 (鈥榠n my wee boy鈥)
Bha thusa na do nighean bheag.听 鈥榊ou were a wee girl.鈥櫶 (鈥榠n your wee girl鈥)
Bha esan na charaid dhuinn.听 鈥楬e was a friend of ours.鈥櫶 (鈥榠n his friend鈥)听 (le s猫imheachadh)
Bha ise na caraid dhuinn.听 鈥楽he was a friend of ours.鈥櫶 (鈥榠n her friend鈥)听听 (gun s猫imheachadh)听
Bha sinne nar caraidean m貌ra.听 鈥榃e were great friends.鈥櫶 (鈥榠n our friends鈥)听
Bha sibhse nur cuideachadh m貌r.听 鈥榊ou were a great help.鈥櫶 (鈥榠n your help鈥)
Bha iad nan luchd-brathaidh.听 鈥楾hey were spies.鈥櫶 (鈥榠n their spies鈥)


Eilidh Nic an T脿illeir:


鈥淏ha sinn riamh nar pals mh貌r.鈥澨 鈥榃e were always great pals鈥 (鈥榠n our great pals鈥)


No: 鈥橲 e pals mh貌r a bha annainn riamh.


Eisimpleirean le fuaimreag (鈥榲owel鈥), m.e.:听 athair, aingeal


Tha mi nam athair a-nise.听 鈥業鈥檓 a dad now.鈥
Tha thu nad 补迟丑补颈谤.听 鈥榊ou鈥檙e a dad.鈥
Tha esan na 补迟丑补颈谤.听 鈥楬e鈥檚 a dad.鈥櫶
Tha i na h-aingeal.听 鈥楽he鈥檚 an angel.鈥
Tha sinn uile nar n-athraichean a-nise.听 鈥榃e鈥檙e all dads now.鈥
Tha sibhse nur n-补迟丑谤补颈肠丑别补苍.听 鈥榊ou 鈥榬e all fathers.鈥櫶
Tha iad nan athraichean.听 鈥楾hey鈥檙e fathers.鈥櫶


Eilidh Nic an T脿illeir:


鈥淭ha iad a鈥 tighinn an-diugh iad fh猫in, p貌sta is iad nan athraichean is nam m脿thraichean feadhainn aca.鈥澨
鈥楾hey themselves come [home], married and fathers and mothers, some of them.鈥櫶


2.听听听听 A鈥 CUR AINM AIR RUD/DUINE听 (Calling, naming)


(Faicibh Pr貌gram 2, Notaichean Gr脿mair: Puing 1.)


Eilidh Nic an T脿illeir:
鈥溾橲 e Taigh an D霉in a chanadh iad ris.鈥澨
鈥楾hey called it Taigh an D霉in (Fort House).鈥


No: 鈥橲 e Taigh an D霉in a bha aca air.听听听
鈥橲 e Taigh an D霉in a bha aig daoine air an taigh sin.听听听


M矛cheal Bochanan:


an cloc as motha air an t-saoghal听 鈥榯he biggest clock in the world鈥
an cloc as ainmeile air thalamh听 鈥榯he most famous clock on earth鈥
an sealladh as tarraingiche ann an Lunnainn听 鈥榯he most attractive sight in London鈥


Faicibh Notaichean Pr貌gram 4.听

Abairt na Seachdain

Thig cr矛och air an t-saoghal, ach mairidh gaol is ce貌l.

Broadcasts

  • Sun 1 Nov 2015 21:27
  • Wed 4 Nov 2015 12:00
  • Wed 4 Nov 2015 22:00
  • Sun 8 Nov 2015 10:29
  • Sun 24 Jan 2016 21:29
  • Wed 27 Jan 2016 12:00
  • Wed 27 Jan 2016 22:00
  • Sun 31 Jan 2016 10:32
  • Sun 2 May 2021 21:30
  • Wed 5 May 2021 12:00
  • Wed 5 May 2021 22:00
  • Sun 9 May 2021 10:30

Podcast