Main content
Sorry, this episode is not currently available

15/08/2005

Letter for those at an early stage in learning Gaelic.

Clip

An Litir Bheag 14

An toigh leibh an t-貌ran Mo R霉n Geal 脪g? A bheil sibh e貌lach air an 貌ran sin? Bha e air a sgr矛obhadh ri linn nan Seumasach. Tha e a鈥 t貌iseachadh, 鈥淥ch, a The脿rlaich 脪ig Sti霉bhairt, 鈥檚 e do ch霉is [a] rinn mo l猫ireadh鈥︹ 鈥橲 e Te脿rlach 脪g Sti霉bhart a鈥 Gh脿idhlig air Bonnie Prince Charlie. Te脿rlach 脪g Sti霉bhart.

鈥橲 e boireannach a sgr矛obh an t-貌ran. 鈥橲 e an t-ainm a bh鈥 oirre Cairist矛ona NicFhearghais. 鈥橲 e 貌ran-gaoil a th鈥 anns an 貌ran. Tha e cuideachd a鈥 cur an aghaidh cogadh. Bha Cairist矛ona br貌nach oir chaill i an duine aice aig Bl脿r Ch霉il Lodair. 鈥橲 e an t-ainm a bh鈥 air an duine aice Uilleam Siosalach. Bha gaol m貌r aig Cairist矛ona air Uilleam. Sgr矛obh i, 鈥渂ha do shlios mar an eala, 鈥檚 blas na meal鈥 air do ph貌gan.鈥 Bha do shlios mar an eala, 鈥檚 blas na meal鈥 air do ph貌gan.鈥 Tha i a鈥 moladh Uilleim gu m貌r.

Ach bha Cairist矛ona feargach cuideachd. Bha faclan cruaidh aice do The脿rlach 脪g. Seo na ciad cheithir loidhnichean dhen 貌ran:

Och a The脿rlaich 脪ig Sti霉bhairt,

鈥橲 e do ch霉is rinn mo l猫ireadh,

Thug thu bhuam gach n矛 [a] bh鈥 agam

Ann an cogadh nad adhbhar;

Seo e a-rithist:

Och a The脿rlaich 脪ig Sti霉bhairt,

鈥橲 e do ch霉is rinn mo l猫ireadh,

Thug thu bhuam gach n矛 [a] bh鈥 agam

Ann an cogadh nad adhbhar;

Bhuineadh Cairist矛ona do Chunndainn ann an Siorrachd Rois. Bha a h-athair na ghobha. A r猫ir aithris, bha Uilleam Siosalach 脿 Srath Ghlais 鈥 d霉thaich nan Siosalach. Bha e a鈥 cumail bratach nan Siosalach aig Bl脿r Ch霉il Lodair. Bha e calma. Lean e air a鈥 sabaid, nuair a bha cuid de na saighdearan Seumasach a鈥 teicheadh lem beatha.

Tha a bhanntrach ag r脿dh anns an 貌ran, 鈥淐ha do sheas an C霉il Lodair fear do choltais [a] bu tr猫ine, mo r霉n geal 貌g.鈥

Bha Uilleam treun, ach chaill e a bheatha. Mharbh na saighdearan dearga e. Chuir iad seachd peilearan ann.

鈥橲 e gnothach uabhasach a bh鈥 ann, gun teagamh. Cha t脿inig m貌ran math 脿s. Ach th脿inig 貌ran math 脿s. Mo R霉n Geal 脪g.

Faclan is abairtean

Faclan is abairtean: an toigh leibh an t-貌ran: do you like the song?; Mo R霉n Geal 脪g: my fair young love; bha e air a sgr矛obhadh ri linn nan Seumasach: he was written in the Jacobite times; 鈥檚 e do ch霉is [a] rinn mo l猫ireadh: it is your cause that distressed me; 鈥檚 e an t-ainm a bh鈥 oirre Cairist矛ona NicFhearghais: her name was Christina Fergusson; tha e cuideachd a鈥 cur an aghaidh cogadh: it also opposes war; 产谤貌苍补肠丑: sad; chaill i an duine aice aig Bl脿r Ch霉il Lodair: she lost her husband at the Battle of Culloden; Uilleam Siosalach: William Chisholm; bha do shlios mar an eala: your side was like the swan; blas na meal鈥 air do ph貌gan: the taste of honey on your kisses; tha i a鈥 moladh Uilleim: she praises William; feargach: angry; bha faclan cruaidh aice do The脿rlach 脪g: she had harsh words for Bonnie Prince Charlie; thug thu bhuam gach n矛 [a] bh鈥 agam: you took from me everything I had; ann an cogadh nad adhbhar: in a war for your cause; bhuineadh Cairist矛ona do Chunndainn ann an Siorrachd Rois: Christina belonged to Contin in Ross-shire; bha Uilleam Siosalach 脿 Srath Ghlais: William Chisholm was from Strathglass; bratach: flag; calma: brave; lean e air a鈥 sabaid: he continued fighting; nuair a bha cuid de na saighdearan Seumasach a鈥 teicheadh lem beatha: when some of the Jacobite soldiers were fleeing for [with] their lives; a bhanntrach: his widow; cha do sheas an C霉il Lodair fear do choltais [a] bu tr猫ine: there didn鈥檛 stand at Culloden a braver man in your mould; bha Uilleam treun, ach chaill e a bheatha: William was bold, but he lost his life; mharbh na saighdearan dearga e: the redcoat soldiers killed him; chuir iad seachd peilearan ann: they put seven bullets into him; 鈥檚 e gnothach uabhasach a bh鈥 ann: it was a terrible business; gun teagamh: without doubt; cha t脿inig m貌ran math 脿s: in not much good came of it.

All the letters

Tha gach Litir Bheag an seo / All the Little Letters are here.

Podcast: An Litir Bheag

The Little Letter for Gaelic Learners

An Litir Bheag air LearnGaelic

An Litir Bheag is also on LearnGaelic (with PDFs)

Podcast