主播大秀

Mae gen i galendr sy鈥檔 ffenestri i gyd:
drwy agor y rhain y daw Rhagfyr a鈥檌 hud

i lenwi鈥檔 calonnau, i gyniwair drwy鈥檔 tai,
ac er gwneud hyn bob blwyddyn, nid yw鈥檙 lledrith yn llai.

Wrth agor pob ffenest fesul un,
cyrhaeddwn, gan bwyll, y Nadolig ei hun.

Mae pump ar hugain i鈥檞 hagor o鈥檙 rhain
rhwng y rhesi canhwyllau a鈥檙 cardiau cain,

ac ymhob ffenest, o鈥檌 hagor hi,
y mae dymuniad fy nghalon i.

Rhagfyr 1: Agoraf y ffenest gyntaf un
a鈥檙 rhodd ynddi hi yw brawdoliaeth dyn;

brawdoliaeth yn cydio dwylo ynghyd
nes bod cadwyn o ddwylo鈥檔 cwmpasu鈥檙 byd,

cylch didor o ddwylo, a鈥檙 holl ddaear hon
fel carreg ddrudfawr yn y fodrwy gron,

a鈥檙 briodas ddiysgar rhwng daear a dyn
yn briodas berffaith, yn gyfeillach gyt没n.

Rhagfyr 2: A dyna鈥檙 ail lun: y blaned yn l芒n,
a dyn a鈥檙 ddaear yn byw鈥檔 ddiwah芒n,

heb dagu鈥檙 trai ag olew trwm
na throi fforestydd yn rhostir llwm.

Rhagfyr 3: Yn y drydedd ffenest, croesi pob ffin
y mae鈥檙 ffoaduriaid, rhag y bleiddiaid blin

sy鈥檔 eu herlid a鈥檜 hela, ac yn udo o鈥檜 h么l,
ac mae gwledydd y byd yn eu cymryd i鈥檞 c么l.

Rhagfyr 4: Y pedwerydd darlun yn y calendr hwn
yw鈥檙 darlun o gorryn 芒鈥檌 we ar bob gwn;

y ffatr茂oedd arfau ar gau i gyd,
pob bom yn y domen, a heddwch drwy鈥檙 byd.

Rhagfyr 5: A鈥檙 heddwch hwn yw鈥檙 bumed rodd
i fyd tangnefeddus, i fyd wrth ei fodd;

tangnefedd a hedd drwy鈥檙 hen ddaear hon,
llawenhau, trugarhau ar hyd daear gron;

heddwch yn taenu amdanom ei rwyd,
a phren y balmwydden i鈥檙 golomen yn glwyd.

Rhagfyr 6: Nadolig dihiliaeth a llawn cariad sydd
yn y chweched ffenest, a gobaith a ffydd,

ac nid oes casineb gan ddyn at ddyn
am ei fod yn wahanol iddo ef ei hun.

Rhagfyr 7: Diddymu pob anghyfiawnder a fyn
y seithfed ffenest o鈥檙 ffenestri hyn.

Rhagfyr 8: Yr wythfed rodd: dileu i鈥檙 eithaf drais
yn erbyn y plentyn nad oes iddo lais.

Rhagfyr 9: Y nawfed yw dychwel i Ewrop drachefn
rhag datod yr undod, rhag dryllio鈥檙 hen drefn.

Rhagfyr 10: Yn ffenest agored y degfed dydd
rhag hiliaeth filain yr hen Brydain brudd,

mae fy nghenedl yn rhydd, heb fod ynghlwm
wrth wladwriaeth drahaus nac wrth guriad un drwm

sy鈥檔 gyrru鈥檙 holl Gymry yn filoedd i鈥檙 gad
er mwyn ymerodraeth, er mwyn ei mawrhad.

Rhagfyr 11: Diddymu pob tlodi yw鈥檙 rhodd nesaf un,
a haelioni鈥檔 lledu drwy holl deulu dyn.

a鈥檙 rhai a drigai gynt ar y stryd,
heb loches ond blwch, ar aelwydydd clyd.

Hoffwn weld pethau eraill, er nad oes modd
cyflawni鈥檙 un wyrth na gwireddu鈥檙 un rhodd.

Rhagfyr 12: A hiraethu鈥檙 wyf ar drothwy鈥檙 糯yl
am y rhai a rannai, bob Nadolig, yr hwyl

a鈥檙 miri tymhorol a鈥檙 llawenydd a fu
yn tasgu drwy鈥檙 tinsel, yn pelydru drwy鈥檙 t欧;

dyheu am i鈥檙 rhai a fu鈥檔 dathlu dydd
y Nadolig ddychwelyd yn yr ysbryd yn rhydd

i ddathlu eto鈥檙 hen gyffro gynt
cyn i鈥檙 cyffro hwnnw ddiflannu i鈥檞 hynt.

Rhagfyr 13: Hoffwn fod yn blentyn bach eto fy hun
yn deffro ar ddydd fy llawenydd yn Ll欧n.

Yn lle byw ar atgof caf eto fod
yno鈥檔 breuddwydio am y bore i ddod.

Rhagfyr 14: Yn fwy eiddgar fyth, hoffwn weld Ffion Haf
yn chwarae eto 芒鈥檌 ffrind bach claf,

yr un y daeth marwolaeth mor rhwydd
i鈥檞 chipio ymaith cyn ei chweched pen-blwydd.

Rhagfyr 15: Yn y ffenest nesaf mae plant bach Bryn-y-m么r,
a鈥檙 angylion o鈥檜 deutu, yn canu鈥檔 un c么r

yn eu cyngerdd Nadolig, wedi eu gwisgo i gyd
yng ngwisgoedd lliwgar plant bach y byd.

Mae deg ffenest yn rhagor i鈥檞 hagor o hyd,
ac mae stori鈥檙 geni鈥檔 y ffenestri i gyd.

Ac yn y rhain y geni yw鈥檙 rhodd,
y rhodd i鈥檙 ddynoliaeth gan Dduw o鈥檌 fodd,

a鈥檙 rhodd o鈥檌 fodd yw ei fab Ef ei hun,
Ac rwy鈥檔 gweld y Nadolig cyntaf un:

Rhagfyr 16: Yr angel Gabriel yn dod 芒鈥檙 gair
y genid un bach, heb gyfathrach, i Fair;

a鈥檌 adenydd yn lledaenu amdani鈥檔 dynn
gan ei thynnu i ganol y gogoniant gwyn;

Rhagfyr 17: a hwythau鈥檙 bugeiliaid yn dod, yn dorfeydd,
i gael cip ar ryfeddod y Mab o鈥檜 porfeydd.

Rhagfyr 18: Yn y ffurfafen y seren sydd
yn goleuo鈥檙 nos fel canol dydd,

Rhagfyr 19: a hwythau鈥檙 Doethion ar yr un hen daith
er bod y siwrnai i Fethlem mor faith.

Rhagfyr 20: A gwelaf y wyryf ddilychwin ei hun
yn cnawdoli Duw, yn cenhedlu dyn;

Rhagfyr 21: y Duwdod yn cysgu ar wely o wair,
a鈥檙 bydysawd yn gyfan ym maban Mair.

Rhagfyr 22: Yr angylion fry, a Mair yn rhoi鈥檙 fron
i鈥檞 mab yn y stabal yn y ffenest hon.

Rhagfyr 23: a noswyl Nadolig yn dinsel, yn d芒n,
yn ein haileni i鈥檙 goleuni gl芒n.

Rhafyr 24: Yng nghalon dyn mae angylion Duw
yn aileni rhyfeddod ein bod a鈥檔 byw;

Rhagfyr 25: ac ar fore鈥檙 Nadolig, daw鈥檙 ddau beth ynghyd,
y plant yn eu gwl芒u a鈥檙 Crist yn y crud;

ac yn hon, y ffenest olaf un
mae cymundeb byw rhwng Duw a dyn.

Llai