Main content
Sorry, this episode is not currently available

16/02/2023

Episode 14 of 19

Andrew Mackinnon reports from Bernera on Lewis, where the community is seeking to buy the local estate. Eilidh Maciver speaks to refugees who fled Ukraine to come to Scotland.

Tha Anndra MacFhionghain ann am Beàrnaraigh Leòdhais, far a bheil iarrtas ann bhon choimhearsnachd sealbh fhaighinn air an fhearann aca fhèin. Tha Urras Leasachaidh an eilein a’ rannsachadh an gabh an oighreachd a ghabhail thairis an aghaidh toil an uachdarain agus iad a’ ràdh nacheil e airson conaltradh riutha mu na h-amasan aca.

Bliadhna às dèidh ionnsaigh na Ruis air a’ Ucràin tha Eilidh NicÌomhair a’ bruidhinn ri fògarraich a thàing a dh’Alba an uiridh gus faighinn a-mach dè tha fa near dhaibh is gun coltas ann gun tig an cogadh gu crìch a dh’aithghearr.

Andrew Mackinnon reports from Bernera on the west coast of Lewis, where the community is seeking to buy the local estate. The island’s community trust is investigating a buyout bid against the owner’s wishes, claiming the landowner is not engaging with them about their plans for the island.

Almost a year on from the Russian invasion of Ukraine, Eilidh Maciver speaks to refugees, who fled the country to come to Scotland, about their time here. With no imminent end to the war in sight they reflect on their experiences so far and assess what the future may hold.

28 minutes

Beàrnaraigh Leòdhais

Beàrnaraigh Leòdhais
Tha eilean Bheàrnaraigh, far chosta taobh siar Eilean Leòdhais, air a bhith fo shealbh an teaghlach de la Lanne-Mirrlees airson grunn bhliadhnachan. Air a cheannach an toiseach leis an Count Robin de la Lanne-Mirrlees, bho bhàsaich e bho chionn 10 bliadhna, 's ann aig ogha, Cyran, a tha e a-nis. Tha Urras Leasachaidh Coimhearsnachd Bheàrnaraigh den bheachd nach eil Cyran a' gabhail gnothach ris an eilean mar bu chòir dha, agus nach eil e a' gabhail pàirt ann an co-dhùnaidhean mu na tha fa-near don eilean. Tha an t-Urras a-nis airson 's gum bi an t-eilean fo shealbh na coimhearsnachd, ach chan urrainn dhaibh dearbhadh an e seo rud ris am biodh an t-uachdaran deònach gabhail ris. Mar sin, tha iad air a bhith a' coimhead ri Pàirt 3 de dh'Achd Ath-leasachaidh Fearainn na h-Alba, a bhiodh a' ciallachadh gum faigheadh iad an oighreachd an aghaidh toil an uachdarain. Nan tachradh seo, 's e a' chiad turas a bhiodh an leithid soirbheachail ann an Alba.

Great Bernera

Great Bernera
The island of Great Bernera, off the west coast of the Isle of Lewis, has long been in the hands of the de la Lanne-Mirrlees family. Originally owned by Count Robin de la Lanne-Mirrlees, since his death over a decade ago, it now belongs to his grandson, Cyran de la Lanne-Mirrlees. The Great Bernera Community Development Trust says that Cyran is, essentialy, an absent landlord, who has very little to do with decision making about the island's future. The Trust now want to make the island community-owned, but they can't establish whether this is something their landlord would be willing to do. As a result, the Trust have begun to explore Part 3 of the Scottish Land Reform Act, which could mean the crofting land becomes theirs, against the wishes of the landlord. If this were to happen, it would be the first time it has worked successfully in Scotland.

Fògarraich Ugràinianach

Fògarraich Ugràinianach
Tha mu 20,000 fògarrach Ugràinianach ann an Alba agus iad air an dùthaich aca fhèin fhàgail air sgàth a' chogaidh an aghaidh na Ruis. 'S e boireannaich a th' anns a' mhòr-chuid dhiubh, mòran le clann, agus le sgeulachdan eadar-dhealaichte.

Thàinig Tamara à baile Kamianske, ann an sgìre Dnipro. Bha i a' fuireach an sin còmhla ris an duine aice is a nighean, Kiera, a tha ceithir bliadhna a dh'aois, agus bha i ag obair na sgrùdaire ionmhais. Dh'fhàg i fhèin 's Kiera Kamianske san Ògmhios an-uiridh. Tha iad a-nis a' fuireach còmhla ri Martin agus Carol ann an Inbhir Nis, 's tha i air obair fhaighinn sa bhaile. Tha i a' feitheamh 'son cothrom tilleadh dhachaigh airson an duine aice fhaicinn, ach tha làn dhùil aice fuireach an Alba gus an tig an cùmhnant obrach aice gu crìch.

Thogadh Victoria ann an Kyiv far an robh i a' fuireach còmhla ri a nighean nuair a thòisich an cogadh. Theich iad às a bhaile a' chiad char, ach thill iad gu Kyiv as t-samhradh agus roghnaich iad a thighinn a dh'Alba as t-fhoghar air sgàth ionnsaighean a thòisich às ùr. Tha iad air a bhith a' fuireach air an MS Ambition 'son ceithir mìosan. Bidh aca ris an t-soitheach fhàgail an ath mhìos agus chan eil fhios aca càite an tèid iad, no dè dìreach na roghainnean a th' aca.

‘S ann à Kharkiv air taobh sear na h-Ugràin a tha Olena. Thàinig i fhèin agus am balach aice a dh'Alba san t-Iuchar an-uiridh. Bha i na h-òraidiche san oilthigh ann an Kharkiv. Dh'fhàg i a màthair agus an duine aice sa bhaile. Tha i air obair fhaighinn, 's a' frithealadh chlasaichean Beurla - ESOL - agus tha i a' lorg àite fuirich nas seamhaiche dhi fhèin 's a mac.

Ukrainian refugees

Ukrainian refugees
Around 20,000 Ukrainians have arrived in Scotland as refugees since the war there started in February 2022. Most are women and many are accompanied by children and each have a different story to tell.

Tamara comes from the city if Kamianske in the Dnipro region of Ukraine. She lived there with her 4-year-old daughter Kiera, and worked as a financial analyst. She and Kiera left Kamianske in June last year. They now live with a hosts Martin and Carol in Inverness where Tamara also now works. She is waiting for the opportunity to return to Ukraine to be reunited with her husband but expects to remain in Scotland until her employment contract comes to an end.

Victoria was brought up in Kyiv where she lived with her daughter before the war. They fled Kyiv in the immediate aftermath of the invasion but returned to the city last summer. They were forced to leave again in the autumn after renewed attacks and came to Scotland. They have been living on the MS Ambition for 4 months but will need to leave the vessel next month and they don’t as yet know where they will go or what their options are.

Olena is from Kharkiv in eastern Ukraine where she worked as a lecturer. She and her son arrived in Scotland in July last year, while her husband and her mother remained in Ukraine. She attends English classes and is looking for more long term accommodation for herself and her son.

Broadcasts

Ö÷²¥´óÐã Naidheachdan

Ö÷²¥´óÐã Naidheachdan

Naidheachdan agus fiosrachadh sa Ghàidhlig bhon a' BhBC