Main content
Sorry, this episode is not currently available

Episode 13

Episode 13 of 19

Andrew Mackinnon reports on the separation of church and state in France.

Tha Anndra MacFhionghain anns an Fhraing a’ rannsachadh a’ cheangail eadar creideamh agus an stàit ann an dùthaich stèidhichte air sgaradh eadar an dà chuid. An deidh ionnsaighean ceannairc ann an 2015 thainig lagh ùr a-steach a’ daingneachadh an sgaradh sin, ach tha mòran Mhuslamaich san dùthaich a’ faireachdainn gu bheil e ag adhbhrachadh tuilleadh sgaradh eadar iad fhèin agus an còrr dhen dùthaich.

Tha earran dhorcha de eachdraidh na Spàinn air nochdadh bho chionn beagan bhliadhnaichean le bhith toirt am follais sgainneal mu leanaibhean air ùr bhreith a chaidh an toirt air falbh bho’m màthraichean airson a thoirt gu teaghlaichean a bha bàidheil ri deachdaireachd an t-Seanalair Franco. Tha Dòmhnall Angaidh Moireasdan ag aithris air iomairt nan daoine a chaidh a ‘ghoid’ nan leanaibhean an fhìrinn fhaighinn a-mach mu na teaghlaichean aca.

Andrew Mackinnon reports on the separation of church and state in France, a principle on which the country was founded. In response to the terror attacks of 2015, the government introduced a law further enforcing the separation. However, many in the country’s large Muslim community feel it unfairly targets them.

A dark episode in Spain’s past has been slowly emerging in recent years with the scandal of babies being taken from their birth mothers and given to families sympathetic to General Franco’s dictatorship. Donald Morrison reports on how this is now being addressed and the efforts made by so-called ‘stolen babies’ to find out the truth about what happened to them.

29 minutes

Sgaradh eadar creideamh agus an stàit san Fhraing

Sgaradh eadar creideamh agus an stàit san Fhraing
Tha an sgaradh eadar creideamh agus an Stàit air a bhith na bhunait chudromach anns an Fhraing airson ùine mhòr, agus e na phàirt den dìleab a dh'fhàg aramach na Frainge aig deireadh an 18mh linn deug. Laghail bho 1905, agus air ainmeachadh mar Laïcité, tha e a' ciallachadh nach fhaod riaghaltas an latha gnothaich a ghabhail ri creideamhan dhaoine, agus nach urrainn do chreideamh buaidh a thoirt air an stàit. Ann an 2021 chaidh an lagh seo a neartachadh, ri linn sreath de ionnsaighean ceannairc mairbhteach san Fhraing bho 2015. Bhathas an dòchas le bhith a' cuingealachadh smachd creideamh gum biodh e nas dorra do Mhuslamaich sgaraichte ionnsaigh a thoirt air munntir na Frainge. Ach tha mòran Mhuslamaich san Fhraing a' faireachdainn gu bheil an lagh a' toirt droch bhuaidh air na còraichean creideimh aca, agus ag adhbharachadh sgaradh nas motha eadar iad fhèin agus an còrr de mhuinntir na Frainge. An t-seachdain sa air ·¡Ã²°ù±è²¹, tha Anndra MacFhionghain ann am Paris a' bruidhinn ri daoine air gach taobh dhen deasbad, agus a' faighinn a-mach dè a tha an lùib an lagh ùr agus mar a bheir seo buaidh air daoine.

Separation of church and state in France

Separation of church and state in France
The separation of church and state has long been an important principle in France, and was one of the lasting changes brought about by the revolution at the end of the 18th century. Enshrined into law in 1905, and called Laïcité, it means that the government of the day has limited powers over the affairs of religion, and that religion should have minimal influence upon the state. In 2021 these laws were strengthened, partly in response to a series of deadly terrorist attacks in France since 2015. It was hoped that by further limiting the powers of religion, Islamic extremists wouldn't so easily be able to attack French citizens. But many Muslims in France feel that the law unnecessarily limits their religious freedoms, and creates a larger divide between them, and the rest of the French population. This week on ·¡Ã²°ù±è²¹, Andrew MacKinnon is in Paris speaking to people on both sides of the argument, and finds out what the new law entails and how it will affect people.

Clann a chaidh an 'goid' san Spàinn

Clann a chaidh an 'goid' san Spàinn
Tro àm an Seanalair Franco anns an Spàinn chaidh mòran chloinne a ghoid bho am màthraichean. Bha seo air fhaicinn mar dhòigh air dùbhlan sam bith dhan deachdaire a mhùchadh le bhith toirt clann air falbh bho phàrantan Poblachdach agus gan toirt do theaghlaichean a bha taiceal dha Franco. Leis an dùthaich a-nis a' feuchainn ri barrachd a dhèanamh 'son dèiligeadh ris an dìleab bhon àm sin, tha mì-thoileachas ann nach eil gu leòr ga dhèanamh a thaobh an sgainneal seo. Leis a sin, tha iomairtean a' leantainn airson barrachd cuideachaidh fhaighinn bhon riaghaltas do dhaoine a tha feuchainn ri freagairtean a lorg neo fiù 's lorg fhaighinn air luchd-dàimh a chaidh a thoirt air falbh bhuapa. Chuala Dòmhnall Angaidh Moireasdan bho chuid a tha fhathast a' sireadh nam freagairtean sin, agus mun bhuaidh a tha an sgainneal air toirt orra.

Spain's 'stolen babies'

Spain's 'stolen babies'
During General Franco's dictatorship in Spain many children were stolen from their mothers. It was part of a campaign to repress any challenge to the dictator, by taking children away from Republican parents and giving them to families who were supportive of Franco. The country is now trying to do more to reconcile with its past, however there’s frustration on the lack of progress regarding this particular scandal. As a result, there are ongoing campaigns pressuring the government to provide support for victims who are searching for answers and loved ones who were taken from them. Donald Morrison has been speaking to some who are still searching and about the effects that the scandal has had on them.

Broadcasts

Ö÷²¥´óÐã Naidheachdan

Ö÷²¥´óÐã Naidheachdan

Naidheachdan agus fiosrachadh sa Ghàidhlig bhon a' BhBC