Siom i'r Bala a Threffynnon yn rowndiau gyn derfynol Cwpan Cymru, ond llongyfarchiadau i Aberystwyth a鈥檙 Seintiau Newydd a fydd yn cyfarfod yn y ffeinal ar Fai y 3ydd ar Gae Ras Prifysgol Glynd诺r, Wrecsam.听
Ni welwyd y dorf fwyaf erioed ar faes Airbus ym Mrychdyn lle enillodd y Seintiau, ond roedd Parc Latham yn y Drenewydd yn llawn cyffro a chynnwrf gyda bron fil o gefnogwyr yn llawn听 balchder dros eu timoedd wrth gadw s诺n, a chodi'r canu yn llawn brwdfrydedd.
Os oedd unrhywbeth neu rywun yn enillwyr ar y dydd,听 yna cefnogwyr balch Treffynnon ac Aberystwyth oedd y rheini. Dyma be oedd cefnogaeth go iawn.
Cefnogaeth lafar yn llawn awch, yn barchus ac uchel eu llais. Roedd c么r cymanfa ffyddloniaid Treffynnon yn ei morio ac wedi codi yn gytgan o anghrediniaeth gerddorol wrth weld e'u t卯m yn achub y blaen yn fuan yn y g锚m. Ffynniant i Dreffynnon, balihw ar Barc Latham, Ewrop ar y gorwel a breuddwyd amhosibl arall o Dreffynnon ar fin gael ei chanu!
Parhaodd y gymanfa yn llawn clochdar, balchder a gorfoledd. Doedd dim casineb at unrhyw un, dim sarhad, a chefnogwyr Aber hefyd yn ymateb yn llawn mor gefnogol, yn obeithiol ar y cychwyn cyn gorfoleddu wrth weld eu t卯m yn distewi'r gymanfa a dod yn gyfartal ar drothwy鈥� hanner amser.
Roedd llond pedwar bws wedi teithio i ganolbarth Cymru ynghyd a thorf arall o gefnogwyr a wnaeth ''away day ar y tr锚n ohoni. Yn ogystal, roedd ceir di-ri yn llifo ar hyd y brif ffordd rhwng gogledd ddwyrain Cymru a Pharc Latham a llawer gyda鈥檌 sgarffiau coch a gwyn yn amlygu'u hunain.
Pnawn hefyd i gyfarfod hen gyfeilion o Aberystwyth, o'n ddyddiau dedwydd yn听 Uwch gynghrair Cymru .
Ie prynhawn cofiadwy o ran ymdrech lew Treffynnon, o ran dycnwch Aberystwyth ac yn bennaf wrth weld dau set o gefnogwyr yn gosod yr esiampl orau bosibl ar sut i ddilyn a chefnogi听 t卯m eu tref. Llongyfarchiadau iddynt i gyd, a mawr obeithiaf y bydd cefnogaeth Aberystwyth yn cael ei efelychu eto yn y ffeinal wrth wynebu鈥檙 Seintiau Newydd.
Tybed a all Aberystwyth gyflawni鈥檙 gamp nas efelychwyd ers 1900, gyda'r chwedlonol Leigh Richmond Roose yn y g么l, a chipio Cwpan Cymru am y tri cyntaf ers dros gan mlynedd?
Dydd Sadwrn yma yn y Rhyl, bydd ffeinal arall, sef ffeinal Tlws Cymdeithas bel droed Cymru yn cael ei chynnal rhwng Llanrug a鈥檙 Waun.
Os ydi fy niddordeb yn hanes p锚l droed wedi fy nghyfeirio at Leigh Richmond Roose ac Aberystwyth, yna bydd rhaid hefyd gyfeirio at y Waun fel t卯m lleol, a th卯m cyntaf y seren hanesyddol o Gymro, sef Billy Meredith.
Yn nyddiau cynnar p锚l droed Cymru llwyddodd y Waun i gipio Cwpan Cymru pum gwaith, yn 1887, 1888, 1890, 1892, a 1894 a hefyd colli yn ffeinal 1892-93. Roedd Meredith yn aelod o'r t卯m a gollodd yn y ffeinal yma, o ddwy gol i un yn erbyn Wrecsam.
Mae hanes y Waun yn amlwg yn y blynyddoedd cynnar oherwydd dylanwad prifathro ysgol y pentref听 T.E. Thomas a oedd a dylanwad mawr ar y g锚m fel llywydd Cymdeithas P锚l Droed Cymru. Arweiniodd hyn at weld pedwar deg naw o chwaraewyr o'r ardal yn cynrychioli eu gwlad yn y cyfnodau cynnar yna, a llawer o rai eraill yn cael achubiaeth o鈥檙 pyllau glo lleol drwy droi yn chwaraewyr p锚l droed proffesiynol.
Cymaint oedd dylanwad y Cymry o'r gogledd ddwyrain ac ardal lofaol Wrecsam ar y pryd nes i d卯m hynod o alluog, sef y Manchester Welsh gael ei ffurfio gan y rhai a gafodd waith yn ardal Manceinion.
Roedd y t卯m yma yn un o'r gorau cyn sefydlu'r Gynghrair Bel Droed yn Lloegr. Ond roedd poblogrwydd cynyddol y timoedd a ddaeth i gael eu hadnabod fel听 Manchester City a Manchester United wedi sicrhau fod ganddynt afael gwell ar y chwaraewyr gorau a oedd ar gael. Oherwydd hyn, daeth llwyddiant a chynaladwyedd y Cymry drwy eu t卯m arfaethedig i ben.
Ychydig yw'r dystiolaeth am d卯m y Manchester Welsh a byddai ymchwil i'w dylanwad a'u bodolaeth yn un gwerth ei ystyried.
Y Waun a'r ardal leol oedd canolfan p锚l droed Cymru yn oes Fictoria, gyda'r Derwyddon o Gefn Mawr cyfagos hefyd yn gosod safon uchel.
Ond yn 么l y nes at y presennol, ac mae鈥檙 Waun hefyd wedi cipio鈥檙 鈥� Dlws presennol, o dan yr hen enw o Gwpan Amatur Cymru, yn 1958-58, 1959-60, a 1962-63.
Ar y llaw arall, bydd ymddangosiad mewn unrhyw ffeinal cenedlaethol yn brofiad newydd i Lanrug. Yn ail yng nghynghrair Lock Stock Gogledd Cymru, wedi colli ond dwywaith drwy鈥檙 tymor maent yn prysur ddatblygu eu hanes cyfoes fel t卯m lleol addawol o dan eu rheolwr Aled Owen.
Da gweld Aled yn datblygu ei allu fel rheolwr, chwaraewr galluog iawn ynghanol cae a oedd yn aelod o d卯m Porthmadog i mi fel rheolwr yna ers llawer dydd.听
Mae鈥檔 argoeli am g锚m arall gyfforddus ddydd Sadwrn gyda'r gic gyntaf yn Stadiwm Corbett Sports y Rhyl am hanner awr wedi dau.