Uchafbwyntiau Radio Cymru dros yr wythnos ddiwethaf, gyda chyflwyniadau clir a syml fydd o gymorth i chi wella'ch iaith.
Gwrandewch ar y rhifyn diweddaraf
Rhaglen Dei Tomos - Mynydd Parys
sylweddoli - to realise
cael cyfoeth o'r tir - get wealth from the land
amlwg - obvious
pobl ddwad - incomers
Cymry glân gloyw - Welsh through and through
crud y chwyldro diwydiannol - the cradle of the Industrial Revolution
waeth i chi ddweud - you might as well say
gwybodaeth arbenigol - expert knowledge
ymchwilio - researching
diwrnod tyngedfennol - a fateful day
Mynydd Parys. Wel, dydy o ddim yn fynydd go iawn, a dydy o ddim yn Ffrainc chwaith. Wedi dweud hynny, yn ei ddydd, Mynydd Parys, ger Amlwch ar Ynys Môn, oedd gwaith copr pwysica'r byd. Ar raglen Dei Tomos wythnos yma, buodd Richard Williams o Langefni yn sôn am rai o'r bobl oedd yn berchen ar y gwaith dros y blynyddoedd.
Rhaglen Aled Hughes - Huw Brassington
uwchlaw - above
trôns glan - clean pants
egni - energy
gwthio dy gorff i'r eitha - push you body to its limit
manteision - advantages
ffos - ditch
pwysau meddyliol - mental pressure
aberthu cymaint - to sacrifice so much
ffrwtian - spluttering
berwi - boling
Ychydig o hanes Mynydd Parys yn fan'na ar raglen Dei Tomos. Mae rhai'n dweud mai Ras Cefn y Ddraig Berghaus yw'r ras anodda yn y byd. Mae'r ras yn para pum diwrnod, ac mae'n rhaid rhedeg o Gonwy yn y Gogledd i Landeilo yn y De, 315 cilomedr. Mae'r rhai sy'n cymryd rhan yn rhedeg hyd at 16 awr y dydd, ac yn dringo ddwywaith uchder Everest yn ystod yr wythnos. Un gymerodd ran yn y ras oedd y rhedwr profiadol Huw Brassington. Dyma fo'n dweud wrth Aled Hughes pa mor anodd oedd y ras iddo fo.
Teulu - Stifyn Parri
hunllef - nightmare
rhaglen ddogfen - documentary
tueddu i - tend to
cyn i mi wlychu fy hun - before I wet myself
hyder - confidence
be ddiawl - what the heck?
colur - make-up
ar ôl ychydig - after a while
Disgrifiad o Ras Cefn y Ddraig Berghaus yn fan'na gan un gymerodd ran ynddi hi - swnio fel hunllef i mi, mae'n rhaid dweud! Amser cinio dydd Llun roedd yna raglen ddogfen yn sôn am sut mae'r Cymry'n tueddu i gyfarfod efo'i gilydd. Un o'r straeon diddorol glywon ni oedd stori yr actor Stifyn Parri a dyma fo’n rhoi hanes sut gwnaeth o gyfarfod ei bartner, yn ei ffordd arbennig ei hun.
Stiwdio - Evita
Yr Ariannin - Argentina
ei phwysigrwydd - her importance
wedi gwirioni efo - was bowled over by
fel testun - as a subject
yn ddiweddarach - later on
cyfansoddi - to compose
aweinyddes wleidyddol - political leader (female)
llywydd - President
llu o deithiau rhyngwladol - a great many international tours
i goroni'r cyfan - to cap it all
Hanes Stifyn Parri yn fan'na yn cyfarfod â'i bartner am y tro cynta. Un o'r sioeau mwya poblogaidd yn y West End oedd Evita, oedd yn seiliedig ar hanes Evita Peron, un o'r merched pwysica yn hanes Yr Ariannin. Cafodd y sioe ei pherfformio gynta 40 o flynyddoedd yn ôl yn 1978. Sioe gan y bartneriaeth enwog Andrew Lloyd Webber a Tim Rice oedd hon wrth gwrs, ac ar Stiwdio wythnos diwetha mi glywon ni Steffan Rhys Hughes, yn rhoi ychydig o hanes y sioe i ni.
Bore Cothi - Rhian Cadwaladr
dod ynghyd - to come together
gwau trwy'i gilydd - blending into each other
cymleth - complicated
cymeriadau - characters
man cychwyn - starting point
pob haen o gymdeithas - every layer of society
y rhan helyw - the majority
cywilydd - shame
archwilio - exploring
difrifol - serious
Tybed fydd yna sioe gerdd yn cael ei chyfansoddi am un o arweinyddion gwleidyddol modern? Anodd meddwl am bwy yn tydy? Mae ail nofel Rhian Cadwaladr, Môr a Mynydd, newydd gael ei chyhoeddi. Be yn union ydy thema'r nofel? Dyma Rhian yn esbonio wrth Shan Cothi.
Beti George - Trefnu priodasau
bodoli - to exist
ers talwm - in the past
croesi'r Iwerydd - to cross the Atlantic
yn ddiweddar - recently
Trefnydd Priodasau - Wedding Organiser
poblogaidd - popular
dyweddïo - to become engaged
golygu - to mean
magwraeth - upbringing
mwynhau yn arw - really enjoyng
Môr a Mynydd, nofel newydd Rhian Cadwaladr, yn swnio'n ddiddorol iawn. Mae yna lawer iawn o swyddi ar gael y dyddiau hyn nad oedden nhw'n bodoli ers talwm,. Mae lot fawr ohonyn nhw'n syniadau am swyddi sydd wedi croesi'r Iwerydd yn ddiweddar, ac un o'r rheini ydy'r swydd o Drefnydd Priodasau. Dyna ydy busnes Alaw Griffiths a hi oedd gwestai arbennig Beti George yr wythnos diwetha, ac fel cawn ni glywed mae hi wrth ei bodd efo'r gwaith.