 |
 Fel Mwclis
Cadwyn o atgofion synhwyrus
Adolygiad Caron Wyn Edwards o Fel Mwclis gan Mary Hughes. Gwasg y Bwthyn. 拢5.95.
Fel Mwclis, teitl hynod addas i gyfrol sy'n bytiau o atgofion a phob un fel perl neu em ar gadwyn.
Dyma geir yng nghyfrol ddiweddaraf Mary Hughes.
 Yn addas efallai, 芒 hithau'n gyn enillydd coron yr Urdd, a ninnau'n edrych ymlaen i'r Eisteddfod yng Nghanolfan y Mileniwm draw ym Mae Caerdydd dros wythnos Sulgwyn.
Trwy lygad plentyn
Dyma'r wythfed cyfrol o'i llaw, ac mae Fel Mwclis yn edrych yn 么l ar bethau trwy lygad plentyn, gan fynd 芒 ni'r darllenwyr yn 么l i ddiwedd y Pedwardegau a'r Pumdegau yng nghymdeithas Arfon.
O afon Gwyrfai yn y mynyddoedd ar draws at Ddyffryn Nantlle - dyma fyd plentyndod yr awdures.
Atgofion merch fferm sydd yma - merch fferm yng ngogledd ddwyrain Cymru ac er y byddai'n apelio mwy at y bobl sy'n tarddu o'r cyffiniau hynny, mae hon hefyd yn nofel goeth sy'n berwi o gyffelybiaethau a throsiadau, 芒'r rheiny'n tasgu i bob cyfeiriad.
Yn wir, yn y cyflwyniad o gydnabyddiaeth ar ddechrau'r gyfrol dywed yr awdur, "Roedd hon yn gyfrol oedd yn mynnu cael ei 'sgrifennu, a'r atgofion yn sboncio i'r wyneb o hyd ac o hyd."
Ei mam
Mae'n amlwg o sensitifrwydd y 'sgwennu a sensitifrwydd y dweud, fod y testun yn agos iawn galon at yr awdur a chanddi'r ddawn o gyfleu sefyllfaoedd, ac o wneud hynny mewn ffordd fyw sy'n peri i'r darllenydd dybio ei fod ef neu hi yn rhan, neu o leiaf yn dyst, i'r datblygiadau sy'n mynd rhagddynt.
Mae hyn yn rhannol o ganlyniad i ddawn dweud Mary Hughes a'r ieithwedd fyw a ddefnyddia - o'r disgrifiad o'i pherthynas 芒'i mam:
"Mae mam yn tylino fy nhraed yn ei barclod." (t 18)
Yn y frawddeg fer yna o ymson, cawn wybod yn union y berthynas rhwng y siaradwr a'r fam.
Yn yr un modd y mae ei darluniau o fyd natur wastad yn fyw ac yn lliwgar - disgrifiadau megis yr afon yn llifo yn "wyrdd, foliog o dan y bont" gyda'r ansoddair annisgwyl yn dod 芒'r darlun yn fyw o flaen y llygaid.
Felly hefyd y disgrifiad hyfryd, synhwyrus, o gi'r teulu pan oedd yr awdur yn ferch ifanc.
Hen gi ydoedd, "hen gi nobl efo blew llac llwyd ac un llygad o liw gwahanol i'r llall. Yr oedd yn ddigon bodlon i mi gael reid ar ei gefn llydan, ac y mae gen i ddarlun yn fy mhen ohono yn gorwedd ar deils y gegin yn llyfu ei draed gan wneud s诺n snychian dros y lle..." (t.10)
Synhwyrus
Mae'r ieithwedd a ddefnyddir ganddi'n apelio at bob un o'r pum synnwyr.
Y glust gyda, "s诺n raspio bwyta'r anifeiliaid" ac "esgidiau hoelion yn clecian ar gerrig y buarth"; a'r ffroenau, "Ffroeni aroglau sur-gynnes y stabal ac aroglau cynnes y gwartheg a'r gwair, arogl rwdins a mangolds..." yn ogystal 芒'r synhwyrau eraill.
Fel yr 芒'r gyfrol rhagddi, cawn gwrdd 芒 rhagor o aelodau'r teulu, gan gynnwys ei hewythrod a chaiff hyn ei wneud yn gywrain ac yn gytbwys.
O Huw, 芒'i "st么r o wybodaeth ddiarffordd ac annisgwyl, ac weithiau heb hanner ei dreulio", i Jac "y cym锚r o frodyr fy mam, yn pitran a phatran 芒 pheiriannau ac yn dyfeisio pethau" gyda'i "lais mawr, dwfn, a hwnnw'n gras gan Wdbein".
A Bob wedyn, Bob oedd yn "cario straeon y gymdogaeth adref i'r lleill".
Adnabod ei phobl
Heb os nac oni bai, mae'r awdur yn adnabod y cymeriadau hyn tu chwith allan.
Daw hynny'n amlwg o'r pytiau o ddeialog a gyflwynir. Sgyrsiau megis geiriau Wil wrth iddo ddisgyn oddi ar y landar, gan weiddi: "Arglwydd mawr, arbad fi," ac o beidio cael achubiaeth, "Y cachwr uffar!"
Agwedd plentyn
Yn yr un modd mae'r awdur yn llwyddo i ddal agwedd plentyn mewn sawl modd.
Daw'r cyntaf ar ddechrau'r gyfrol, gyda'r disgrifiad o Gel, y ci teulu unwaith yn rhagor.
Dywed yr awdur yr arferai ddweud pan yn ifanc, pan oedd Gel yn llyfu ei bawennau ei fod yn "byta'i draed".  Delwedd fendigedig sy'n dod yn syth o fyd plentyn ac yn cyfleu darlun cwbl fyw ym meddwl y darllenydd.
Mae'r gyfrol yn gyforiog o enghreifftiau o'r fath.
Un arall sy'n aros yn y cof yw'r atgof o glywed y fam yn "rhugno'r gr芒t". Eto, mae'r symlrwydd yn ychwanegu at effeithiolrwydd y dweud.
Fy nghwyn am y gyfrol yw'r golygu, fodd bynnag.
Yn gwbl wallus, ceir hirnodau bron bob yn ail air! Mae hirnod ar eiriau megis "c么f", "b么d" a "gl芒s", i enwi dim ond tri allan o sawl dwsin, yn gamgymeriadau elfennol na ddylai'r un gwasg ei wneud.
Fodd bynnag, serch y gwallau ieithyddol yn y nofel, fyddwn i ddim yn oedi cyn ei hargymell i unrhyw un, ac edrychaf ymlaen at ddarllen y nesaf gan Mary Hughes.
 |
Ychwanegwch eich sylwadau i'r dudalen fan hyn:
|
|
|
|
|
|  | |  | |  | |  | | |  S么n amdanynt
Rhestr o'r holl lyfrau sydd wedi cael sylw ar 主播大秀 Cymru'r Byd.
|
|
|
|  | |  | | |  Gair am air:
Detholiad o ddyfyniadau - ydych chi'n gwybod pwy yw'r awdur?
|
|
|
|
|
Llyfrau - gwefan newydd
Teulu L貌rd Bach
Petrograd
L么n Goed
Silff y llyfrau diweddar
Hanner Amser
Deryn Gl芒n i Ganu 
Awduron Cymru
Roger Boore
Nadolig a Rhagfyr 2008
Dolennau defnyddiol